سپهتن یک سامانه نظارتی و کنترلی حملونقل عمومی جادهای است که با مشارکت اپراتور اول ارتباطی کشور از طریق سیستم GPRS و گزارش مداوم عملکرد خودرو به مراکز پلیس راهور، میتواند امنیت جادهای بیشتری را هم برای رانندگان وسایل نقلیه عمومی و هم برای سرنشینان آن به ارمغان بیاورد. به گزارش پایگاه خبری جوان خودرو […]
به گزارش پایگاه خبری جوان خودرو
از آنجایی که همراه اول ، بهینهسازی سیستمهای حملونقل و ترافیکی را جزو مسئولیتهای خود میداند، با بهرهگیری از دانش فنی روز دنیا و بهکارگیری متخصصین ایرانی، اقدامات قابلتوجهی در مسیر اصلاح ساختارهای ترافیکی، شهری و جادهای خواهد داشت. در این مقاله، ضمن معرفی، سامانه سپهتن و نحوه عملکرد آن، مصاحبهای کوتاه راجع به این سیستم تازه تقدیم حضور شما عزیزان میکنیم.
سپهتن در واقع از حروف اول عبارت «سامانه پايش هوشمند تردد ناوگان» استخراج شده، سامانهاي كه بهمنظور نظارت و كنترل بهينهتر ناوگان حملونقل عمومي جادهاي توسط همراه اول ساخته شده و در اختیار ناجا قرار گرفته است.
سپهتن، سامانه پایش و نظارت هوشمند تردد ناوگان حملونقل جادهای است که درون خودرو نصب میشود و از طریق سیمکارتGFM ،GPRS بهطور مداوم اطلاعات تعریف شده نظیر سرعت، مشخصات گواهينامه راننده، ساعت كاركرد و غيره را به مراكز پليس راهور ارسال ميكند.
اين سيستم قادر است از طريق شبكه ارتباطي DSRC به محض نزدیک شدن اتوبوسهاي مسافربري بين شهري به پاسگاهها نسبت به تخلیه اطلاعات اقدام کرده و عملکرد وسیله نقلیه را مورد بررسی و ارزيابي دقيق قرار دهد. سامانه مرکزی مذکور با سیستم صورت وضعیت و سایر سامانههای مورد نیاز تبادل داده میکند.
ارتقاء بهرهوری حملونقل عمومی کشور در راستای اقتصاد مقاومتی و همچنین افزایش ایمنی و ارتقاء سطح کنترل و پایش لحظهای عملکرد ناوگان، از اهداف اصلی استفاده از طرح سپهتن است.
بههرحال آنچه بر لزوم طراحي و بهرهگيري از اين سيستم هوشمند تاكيد دارد، بعد نظارتي آن و ساماندهي اصولي ترددهاي بين شهري است، قطعا براي دستيابي به مديريت يكپارچه و كلان در بخش حملونقل جادهاي وجود اين سيستم از ضروريات است و همراه اول قصد دارد به بهینهسازی سیستمهای حملونقل کمک کند.
وجود بیش از ۴۴۰ هزار دستگاه خودرو شامل ناوگانهای فعال مسافری و باری جادهای، وجود بیش از ۶۰۰ هزار نفر راننده حرفهای فعال در این حوزه و همچنین جابهجایی سالانه ۵۰۰ میلیون تن کالا و ۳۰۰ میلیون نفر مسافر از دلایل ديگر استفاده از اين سيستم هوشمند است.
هرچند هرگونه كنترل و حركت در مسيرهاي نظارتي و قانوني ميتواند در ظاهر براي عدهاي قليل ايجاد محدوديت و نارضايتي كند اما اثرات و سود بلندمدت طرحهايي اينچنيني ميتواند همه را منتفع سازد.
سپهتن ميتواند با تشخيص كاركردهاي واقعي رانندگان تلاشگر و زحمتكش، بستري براي شناسايي اين عزيزان فراهم آورد. اين سيستم ميتواند با كنترل سرعت ترددهاي بين شهري، خطرات ناشي از تصادفات و سوانح را به شكل گستردهاي كاهش داده و نهايتا سلامتي و ايمني خود رانندگان را تضمين کند.
اين سيستم حتي قادر است در خصوص مواردي نظير نداشتن بيمه، معاينه فني و همچنين جلوگيري از قاچاق سوخت به مجريان قانون یاری برساند. سپهتن در حقيقت ابزاري است كه كنترل و نظارت پليس راهور را دوچندان و تلاش آنان را در برقراري امنيت، آسايش و ايمني جادههاي كشور تسهيل ميكند.
البته بركسي پوشيده نيست كه انجام اين قبيل پروژههاي عظيم و ملي ممكن است در بدو امر مشكلات جزئي را نیز براي تعداد محدودی از رانندهها بهوجود بیاورد كه آنهم به تدريج قابل رفع است.
رانندگان حرفهاي بايد به اين نكته واقف باشند كه در نهايت سود اصلي طرحهاي اينچنيني كه در بستر فنآوري اطلاعات و ارتباطات رقم ميخورد ميتواند به نفع خود آنان تمام شود.
در ابتدای روشن کردن خودرو راننده ملزم به قرار دادن گواهینامه خود در دستگاه مربوطه است. این سیستم با قابلیت ارتباط با دیتابیس اصلی پلیس راه (بهصورت آنلاین) میتواند مجاز بودن رانندگی این شخص را به سیستم گزارش دهد و در صورت عدم مجوز، هشدارهای صوتی مناسب به راننده داده خواهد شد و آن را از رانندگی منع خواهد کرد.
هر راننده مجاز به رانندگی 9 ساعت در شبانه روز بوده و به ازای رانندگی مداوم 4 ساعته ملزم به استراحت 10 دقیقهای است. این سیستم قابلیت محاسبه ساعت رانندگی بهصورت دقیق را داراست و به محض عدم رعایت ساعت مجاز و یا عدم استراحت بین رانندگی پیغامهای مناسب صوتی را جهت اگاهسازی راننده اعلام میکند.
در صورت تجاوز راننده از سرعت مجاز، هشدارهای لازم به راننده داده خواهد شد و در صورت عدم تصحیح سرعت توسط راننده، راننده در ایستگاه پلیس بعدی مورد بازخواست و اعمال قانون قرار خواهد گرفت.
همچنین در دستگاه یک دوربین قرار گرفته شده و در موارد مشخصی میتواند عکس راننده را به سرور اصلی انتقال دهد که با این کار میتوان تطابق راننده با گواهینامه، همچنین وضعیت ظاهری راننده مانند صحبت کردن با موبایل یا عدم بستن کمربند ایمنی و… را بهصورت تصویری بررسی کرده و درصورت تخطی اعمال قانون انجام شود.
ماژول DSRC که به محض وارد شدن به محوطه پاسگاه، مرکز پلیس را از حضور خودرو مطلع میسازد و در صورت وجود هرگونه خطای خطرناک، پلیس میتواند اقدام به متوقف کردن خودرو در ایستگاه کند.
از نظر قانونی مدیریت سامانه سپهتن در اختیار پلیس راه و همچنین راهداری کل کشور است که طی جلسات متعددی که از سال 1390 مبنی بر ارائه یک سختافزار کنترلی و مناسب جهت امنیت ناوگان عمومی داشتهاند این سختافزار توسط همراه اول، بزرگترین اپراتور تلفن همراه در کشور طراحی و ارائه شده است.
– عدم لزوم مراجعه راننده به پلیس راه بهصورت فیزکی جهت زدن کارت (روال قدیمی) و جلوگیری از اتلاف زمان راننده و مسافران
– اعمال محدودیتهای زمانی و سرعتی بهصورت دقیق بر راننده و یا رانندهها در هنگام رانندگی
– زیرساخت مناسب جهت شناسایی رانندگان متخلف و اعمال قانون بهصورت کاملا مشخص در زمان مناسب
– مهمترین مزیت آن امن کردن استفاده از ناوگان عمومی و کاهش تلفات جادهای
– ارائه گزارش آنلاین به شرکتهای مسافربری جهت کنترل دقیق و لحظه به لحظه ناوگان خودرویی
رییس پلیس راهور نیروی انتظامی گفت: «با توجه به این که فاز نهایی سامانه سپهتن در نوروز امسال روی اتوبوسها راهاندازی شد، برای نخستین بار طی چند سال گذشته حادثه اتوبوسی منجر به فوت در نوروز نداشتیم!»
سردار حمیدی گفت: سامانه سپهتن، تخلفات اتوبوسها و متعاقب آن، تصادف اتوبوسها را در نوروز بسیار کاهش داد.
رییس پلیس راه راهور ناجا با اشاره به این که کنترل سنتی، دستی و فیزیکی پلیس بر رفتار رانندگان بهخصوص در بخش حملونقل عمومی پاسخگو نیست گفت: «در سال ۹۶ حدود ۴.۵ میلیون صورت وضعیت مسافری صادر شده است که کنترل این حجم جابهجایی عملا بدون تجهیزات الکترونیکی مقدور نیست.»
وی با اشاره به اینکه شمار اتوبوسهای عبوری در کشور از ۴ هزار دستگاه در سال ۸۶ به ۱۶ هزار دستگاه در سال ۹۶ رسیده است افزود: «این در حالی است که با اقدامات کنترلی پلیس و بهکارگیری تجهیزات الکترونیکی توانستیم شمار کشتههای این وسایل نقلیه را از ۵۴۳ نفر در سال ۸۶ به زیر ۲۰۰ نفر در سال ۹۶ کاهش دهیم.»
طراحی سیستم سپهتن بتوسط شرکت رهنگار هوشمند ایرانیان بوده و به عنوان یک اختراع ثبت شده است. در همین رابطه گفت و گویی با یکی کارشناسان این امر داشتیم.
– سامانه سپهتن چه مدتی است که مطرح شده؟
– طرح مطالعاتي و تحقيقاتي سامانه سپهتن با هماهنگي و همكاري پليس راه و سازمان راهداري و حملونقل جادهاي كشور از سال 90 شروع و با عنايت خداوند متعال پس از طي مراحل مطالعاتي، آزمايشگاهي و صنعتيسازي به مرحله نهايي و اجرايي رسيده است. این طرح در فازهای مختلف در تمام محورهای کشور اجرایی و بهصورت سراسری روی تمام اتوبوسهای بینشهری تجهیز شد. در ادامه طرح نیز کامیونهای حامل سوخت و مواد خطرناک و تمام کامیونهای نو شماره به این سامانه تجهیز میشوند.
– آیا سامانه سپهتن فقط بر روی خودروهای فعال در ناوگان حملونقل عمومی نصب میشود؟
– بله، تمام ناوگان حملونقل عمومی جادهای کشور در این طرح طبق قوانین و آییننامههای حملونقل، ملزم به تجهیز این سامانه هستند.
– قیمت سپهتن چقدر است؟
– سامانه تجهیز شده روی اتوبوسها با مبلغ 16.200.000 ریال که این مبلغ علاوه بر سختافزار نصب شده، شامل ارزش افزوده، هزینه زیرساخت و خدمات دیتا و نرمافزاری ارائه شده به مالکین نیز هست.
– چه مجازاتی برای رانندگان متخلف به تشخیص سپهتن در نظر گرفته میشود؟
– سامانه سپهتن انواع مختلف تخلفات رانندگی را کنترل و در صورت بروز، ثبت و به نزدیکترین پاسگاه پلیس راه و سایر مراکز تعریف شده بهصورت آنلاین و لحظهای ارسال میکند. لذا برخورد پلیس راهنمایی و رانندگی با هر یک از این تخلفات برابر قوانین راهنمایی و رانندگی با یکدیگر متفاوت است. تذکر شفاهی و کتبی، جریمه رانندگی و در برخی مواقع اخذ دفترچه کار راننده و ممنوعیت رانندگی وی برای مدت مشخص جزو اعمال قانونهای پلیس است.
– سامانه سپهتن چگونه میتواند باعث افزایش ایمنی جادهها شده و از بروز حوادث جلوگیری کند؟
– سامانه سپهتن بهصورت لحظهای و با رویکرد پیشگیرانه اصلیترین عوامل تصادفات که سرعت غیرمجاز و رانندگی بیش از ساعت مجاز را علاوه بر سایر انواع تخلفات کنترل کرده و قبل از ثبت هرگونه تخلف بهطور مستقیم از طریق صفحه نمایش و بلندگو سامانه داخل خودرو به راننده هشدار صوتی و متنی داده و از ادامه تخلف پیشگیری میکند.
آمار کاهش چشمگیر تخلف سرعت در ناوگان مجهز شده به سامانه سپهتن خود بیانگر این موضوع است:
علیرغم افزایش تعداد سفر و تجهیز کلیه اتوبوسها، تخلفات سرعت با شیب معنیدار از حدود 1.6 درصد به حدود 0.77 درصد رسیده است.
نظارت برخط بر عملکرد رانندگان اتوبوس با تمرکز بر رفتارهای پرخطر شامل: سرعت غیر مجاز، مدت زمان رانندگی، استفاده از تلفن همراه، استفاده از کمربند ایمنی، اعمال سرعت مجاز محوری، الزام رانندگان به توقفهای کوتاه برای استراحت به ازای هر 3 ساعت رانندگی 10 دقیقه استراحت، پایش رانندگی با گواهینامه معتبر (ممنوعیت رانندگی، گواهینامههای نامعتبر)، تطبیق چهره رانندگان با گواهینامه هستند که بهطور لحظهای توسط این سامانه پایش، کنترل، ثبت و به مراجع ذیربط گزارش میشود.
– سپهتن چگونه میتواند مواردی نظیر نداشتن بیمه و و معاینه فنی را تشخیص دهد؟
سامانه سپهتن یک طرح فراسازمانی بوده و به چندین سامانه ارگانهای دیگر نیز ارتباط پیوسته و فعالی دارد. از جمله این سامانهها، سامانه اجرائیات پلیس، سامانه کارت هوشمند سازمان راهداری هستند که اطلاعات بیمه و معاینه فنی ناوگان نیز با اتصال به سامانههای سازمانهای مربوطه در حال پیگیری و پیادهسازی است.
پس از برقراری این ارتباط، وضعیت بیمه و معاینه فنی ناوگان نیز بطور لحظهای قابل استعلام است .
-مشکلات و محدودیتهای سیستم چیست؟
با توجه به نیازمندیهای تعریف شده برای طرح جامع سپهتن در حال حاضر تمام این نیازمندیها مرتفع شده است و مشکلی در اجرا و بهره برداری سامانه وجود ندارد. طبیعتا در اجرای هر طرح ملی بویژه با ابعاد گسترده ی سپهتن ناگزیر با برخی مشکلات اجرایی مواجه میشویم که بحمداله بسیاری از آنها مرتفع شده اند و مشکلی که روند ارائه خدمت و بهره برداری از این سامانه را کند کرده و یا مانع آن شود نداریم.
– هشدارهای صوتی در صورت عدم مجاز بودن راننده چگونه میتوانند از رانندگی فرد جلوگیری کند؟
در مواقعی که سرعت راننده بالا میرود، یا زمانیکه گواهینامه را در شروع رانندگی فراموش میکند و اگر استراحت بینراهی از 3 ساعت بیشتر شود دستگاه از طریق دستگاه نمایشگر کارتخوان شروع به هشدار میکند. این هشدارها تا موقعی که مورد تخلف رفع نشده است در بازههای زمانی مختلف تکرار میشود.
در اکثر موارد راننده بر اساس همین هشدارها اقدام به اصلاح رفتار رانندگی و عدم ارتکاب به تخلف میکند، در برخی موارد نیز با اعتراض مسافرین (در ناوگان مسافری) مواجه شدهاند و این موضوع موجب پیشگیری شده است. در مواقعی هم که راننده به تذکرات سامانه اعتنا نکرده و به رانندگی ادامه دهد، با رسیدن به اولین گشت پلیس راه و یا رسیدن به اولین پاسگاه پلیس راه تخلف وی در لیست قرمز یا سیاه پلیس نمایش داده شده و از تردد ناوگان جلوگیری شده و اعمال قانون انجام میشود.
در صورت حاد و خطرساز بودن تخلف، گشت پلیس راه بر اساس اطلاعات دریافتی از سامانه سپهتن، بهصورت ویژه خودروی دارای تخلف را تعقیب کرده و نسبت به اعمال قانون و پیشگیری از بروز حادثه اقدام میکند.
-آیا نتیجه مثبتی هم داشته است؟
بله. نتایج اجرای این طرح از همان ماههای اول در کنترل تخلفات سرعت غیرمجاز مشهود و نمایان شد. در ادامه طرح در فازهای مختلف با اجرای کنترل سایر تخلف ها، رفتار رانندگان خودروهای مجهز به این سامانه تغییر کرده و نتیجه آن کاهش چشمگیر تخلفات رانندگی بود.
علاوه بر کاهش تخلفات و حوادث رانندگی از مزایای ارزشافزوده این سامانه میتوان به صرفهجویی در زمان سفر بهعلت عدم توقف در همه پاسگاهها، کاهش میزان مصرف سوخت خودروها، کنترل ناوگان توسط مالک و مدیران شرکتهای حملونقل از طریق اپلیکیشن موبایل و وب، محاسبه هوشمند و منصفانه ساعت رانندگی و… نیز اشاره کرد.
سلام
یه سوال داشتم
آیا میشه مثلا مالکان اتوبوس ها با گوشیاشون فقط تصویر دوربین سپهتن رو نگاه کنن؟؟
یعنی مالک اتوبوس هم تصویر رانندشو ببینه با گوشیش