وستفالن یا وست فالیا نام سرزمینی در کشور آلمان است که شهرهای مهمی مثل دورتمند، آرسنبرگ و بیلهفلد در آن قرار دارند. این سرزمین سرسبز که یکی از نقاط گردشگری مهم آلمان نیز بهشمار میرود، با 3 مشخصه مهم شناخته میشود.
به گزاش پایگاه خبری رسمی جوان خودرو به نقل از مجله تخت گاز
تاریخچه
فولکسواگن از جمله برندهای محبوب جهان است که خودروهایی در کلاسهای مختلف راهی بازار کرده. تقریبا اغلب این خودروها پایهگذار کلاسهای جدید یا سبکهای متفاوتی در دنیای خودرو بودهاند. از فولکسواگن بیتل که دنیا را فتح کرد گرفته تا گلف که بنیانگذار یک کلاس خاص از هاچبکها در جهان است؛ همه توانستهاند فولکسواگن را در دنیای صنعتی سربلند کنند. اما بدون شک موفقترین خودرو فولکسواگن در بخش تجاری بازار جهانی مدل Transporter است. این خودرو برای اولینبار در سال 1950 به تولید رسید. یک Van همهکاره که کاربردهای مختلفی داشت. ترانسپورتر میتوانست بهعنوان یک خودرو واگن، پیکآپ، استیشن حمل بار و یا یک منزل کوچک مورد استفاده قرار بگیرد. اما بدون شک یکی از هیجانانگیزترین کاربریهای این خودرو مدلی بود که با نام Camper شناخته میشد. این مدل توسط شرکت Westfalia Werke به شکل یک کمپ متحرک در میآمد که تقریبا همه امکانات مورد نیاز یک سفر را به همراه داشت. شرکت وستفالیا از همان ابتدای تولید ترانسپورتر در سال 1950 اولین نمونههای کمپر خود را راهی بازار کرد و با استقبالی دور از انتظار روبهرو شد. طوریکه کارخانه این برند در وستفالن آلمان برای سفارشات رسیده کوچک بود.
هرچند پیش از فولکسواگن چند کمپانی آمریکایی و حتی سیتروئن نیز سعی کرده بودند خودرویی با مشخصات یک کمپر به تولید برسانند اما هیچیک نتوانسته بودند به انداز وستفالیا فکر همه چیز را بکنند. به قول یکی از کارشناسان ماهنامه «کار اند درایور» شاید هم خودرو مناسبی برای این کار تا قبل از محصول فولکسواگن در اختیار نداشتند!
شرکت وست فالیا البته به جز ون فولکسواگن به سراغ چند ون دیگر از جمله فورد ترانزیت هم رفت و این خودرو نیز پس از ترانسپورتر جزو بهترین ونهای کمپر در جهان بهشمار میرود. ترانسپورترهایی که بهصورت کمپر در ایران تردد میکنند، نمایندگانی از همه نسلهای این خودرو هستند. اما به جز مدلهای انگشتشماری که در طول چند سال گذشته و از مدلهای روز این خودرو جهت امور خاص توسط ارگانها وارد کشور شدهاند، بقیه ترانسپورترهای کمپر متعلق به دهههای 60 تا 90 میلادی هستند. بهخصوص بخش زیادی از آنها در دهه 70 میلادی به ایران راه یافتند. تعداد این خودروها در ایران بسیار کم است و به ندرت میتوانید یکی از آنها را در خیابانها ببینید. تاجاییکه میدانیم این خودروها بهصورت شخصی وارد کشور شدهاند و نمایندگی فولکسواگن در ایران بهصورت عمده این مدل را به کشور وارد نکرده است. هرچند شنیدهها حاکی از آن است که چند نمونه از مدلهای کمپر نیز توسط این نمایندگی به کشور وارد شدهاند اما هنوز مدرک مستندی دال بر این مدعا وجود ندارد. متاسفانه در سالهای اخیر تب استفاده از خودروهای کار در ایران بالا گرفته است و به همین دلیل بسیاری از فولکسواگنهای ترانسپورتر بهعنوان اولین گزینه جهت بدل شدن به یک آشپزخانه سیار یا سوپرمارکت رونده مورد استفاده قرار گرفتند. درحالیکه بیشتر این ترانسپورترهای Food Van میتوانستند برای خودشان نمونههای کلاسیک باارزشی باشند.
برزیل پیشتازی کرد
فولکسواگن ترانسپورتر را با کد T1 در سال 1950 معرفی کرد و تولید نسل اول آن تا سال 1967 ادامه یافت. در همین سال نسل دوم با کد T2 به تولید رسید. این خودرو در اروپا تا سال 1979 در خط تولید قرار داشت. اما جالب است بدانید نسل دوم این خودرو در مکزیک تا سال 1994 به تولید رسید. هموطنان مسی و مارادونا هم تا سال 1986 ترانسپورتر نسل دوم را تولید کردند. اما از همه جالبتر اینکه برزیلیهای مثل قهرمانی در جام جهانی (5 دوره قهرمانی) از همه پیشی گرفتند و تا همین 6 سال قبل هم هنوز داشتند T2 میساختند! در نسل دوم این خودرو، فولکسواگن از 5 پیشرانه بنزینی استفاده کرد. این پیشرانهها از 1.6 تا 2 لیتر حجم داشتند و بازه قدرتی آنها بین 50 تا حدود 100 اسببخار در سالهای آخر تولید در برزیل بود. ترانسپورترهایی که پس از سال 1979 در کشورهای مختلف به تولید رسیدند، همواره با توجه به تغییرات استانداردهای جهانی در حوزه محیط زیست و ایمنی، تغییر یافتند. از اینرو مدلهای تولید شده در برزیل که سال 2013 در خط تولید قرار داشتند، از نظر تجهیزات و امکانت رفاهی و ایمنی تفاوتهای بیشماری با نمونههای اروپایی دارند. تولید این خودرو دوستداشتنی تا نسل ششم و حتی همین حالا ادامه دارد و به جرات میتوان گفت این خودرو جزو موفقترین خودروهای تجاری جهان بهشمار میرود.
آنچه شما خواستهاید!
شناختن یک ترانسپورتر وستفالیا کمپر در نسل دوم از نمای بیرونی بسیار ساده است. مهمترین مشخصه این خودرو سقف فایبرگلاس آن است که معمولا رنگ آن باید سفید باشد و در پیشانی و عقب آن نیز نوشته وستفالیا وجود دارد. همچنین در اغلب آنها زاپاس از داخل خودرو به جلوی سپر و پیشانی نمای جلو انتقال یافته است تا فضای بیشتری در کابین وجود داشته باشد. همچنین در نمای کناری خودرو بخشی از شیشهها بهصورت کرکرهای طراحی شدهاند و با کشیدن آنها روبهبالا این شیشهها باز میشوند.
ظاهر ترانسپورتر بسیار ساده است. همین سادگی شاید یکی از دلایل ماندگاری این مدل صنعت خودرو باشد. درون کابین ترانسپورتر اما یک دنیای دیگر وجود دارد. بگذارید قبل از اینکه وارد کابین بشویم با هم وسایل مورد نیاز برای یک سفر خانوادگی را مرور کنیم تا نکند چیزی از قلم بیفتد. خب طبیعی است که باید وسایل پخت و پز را با خود ببرید. به کپسول گاز و شعله افشان نیز نیاز دارید. هرچند ممکن است از زغال استفاده کنید. برق نیز نیاز دارید تا بتوانید جایی اطراق کنید و مثلا یک یا 2 شب بمانید. شاید در کیسه خواب راحت نباشید پس باید فکری به حال جای دادن پتو و تشک در صندوق ماشین یا روی سقف بکنید. اگر قرار باشد بیرون از خودرو بخوابید باید فکری هم به حال پشهبند و یا حشرات و حیوانات موذی بکنید. برای نگهداری گوشت و دیگر مواد غذایی فاسدشدنی هم یا باید از یخدان استفاده کنید که در سفرهای چندروزه کار دشواری است یا باید یخچال برقی خریداری کنید که بسیار گرانقیمت است. سختترین مرحله کار جای دادن این همه وسایل درون خودروست. اگر یک خودرو سدان و سواری دارید که روی مشورت ما حساب نکنید! اما درصورتیکه مالک یک خودرو شاسیبلند هستید شاید بتوان همه این وسایل را با سلیقه و تجهیزات مناسب در خودرو جای داد. اما این همه ماجرا نیست زیرا هر چیزی که نیاز داشته باشید ممکن است مجبور باشید اول وسایل دیگری را جابهجا کنید.
حالا بیایید طور دیگری تصور کنیم. تصور کنید یک خودرو ون در اختیار دارید که میتواند تا 1800 کیلوگرم را تریلر کند. هم کابینت برای جای دادن ظرف و ظروف دارد و هم فضاهای مناسب برای قرار دادن اشیاء گوناگون. صندلیهایی دارد که بیشباهت به مبلهای اتاق نشیمن نیستند. سینک ظرفشویی، میز غذاخوری، اجاق گاز، چراغ مطالعه، چراغ خواب، چراغهای روشنایی اطراف کمپ، 2 تخت خواب 2 نفره برای 4 نفر، شیشههای کرکرهای با پرده که اجازه نمیدهد حشرات به اتاق وارد شوند، کابل اتصال مستقیم به برق و خروجی 110 ولت باتری لیتیوم یونی، 2 کولر، بخاری در حالت درجا و چندین و چند امکان دیگر. همه اینها را میتوانید در یک ترانسپورتر وستفالیا کمپر پیدا کنید. درواقع شما با خانواده به همراه یک اِشِل کوچک شده از منزلتان به مسافرت رفتهاید!
راز ماندگاری
ترانسپورتر مورد نظر ما در اصل 1979 ساخته شده است و به جرات میتوان گفت خاصترین نمونه از این مدل در ایران است. پلاکهای نصب شده در کنار در سمت راننده نشان میدهد این خودرو به سفارش یک خریدار آمریکایی ساخته شده است و مجوز تردد در ایالت کالیفرنیا را داشته. راهنماهای 2 نور و چراغهای شبرنگ اطراف بدنه نیز این ادعا را تصدیق میکنند. تفاوتهای فنی آن که بعدا در موردش صحبت خواهیم کرد از این سفارش خاص سرچشمه میگیرد. این خودرو دوستداشتنی در ابتدا توسط مالک ایرانی در آمریکا خریداری شده و راهی ایران میشود. این روایت احتمالا مربوط به اوایل سال 1357 است. وستفالیا تا اواخر دهه 60 در اختیار مالک اول قرار داشته و در مسیرهای مختلف از جمله تهران به بیرجند در تردد بوده است. سرانجام در یکی از سفرهای مالک با این خودرو به بیرجند، ترانسپورتر با نقص فنی روبهرو شده و بعد از تلاش بسیار مکانیکها نمیتوانند خودرو را روشن کنند. در نتیجه سالها ترانسپورتر در بیرجند و در یک پارکینگ آرام میگیرد.
با مهاجرت مالک خودرو به آمریکا، ترانسپورتر سالهای زیادی خاموش میماند و لایههایی از خاک کویری پاک روی بدنه را میپوشاند. در نهایت در اواخر دهه 80 شمسی مالک خودرو از طریق برادرزاده خود این گنج ناب را به فروش میرساند. پیام توسل مالک دوم و فعلی خودرو که مسئول کلوپ فولکسواگن در ایران نیز هست در این خصوص میگوید: «از دوران کودکی رد این خودرو را داشتیم و بعدها میدانستیم که مدلی خاص از وستفالیا کمپر در ایران تردد داشته که مدتها ردی از آن وجود ندارد. گاهی تصور میکردیم این خودرو از ایران خارج شده است و دیگر نمیتوان به آن دست پیدا کرد.» او که با شوقی خاص در مورد این خودرو توضیح میدهد در ادامه میگوید: «شاید بهتر است سالم ماندن این خودرو را به پای خاکهای کویری بنویسیم. زیرا اگر خاک روی بدنه و شیشهها را فرا نمیگرفت، قطعا آفتاب و شرایط بد آبوهوایی رنگ و لاستیکهای بدنه خودرو را از بین میبرد. این در حالی است که بدنه خودرو به جز یک لکه در انتهای بدنه هنوز رنگ اصلی خود را بر تن دارد.»
رفع نقص فنی این خودرو نیز داستان جالبی دارد که مالک در این خصوص میگوید: «وقتی خودرو را از طریق یکی از دوستان دیدم، بهصورت خاموش آنرا خریداری کردم. سپس با متخصصین فنی زیادی برای حل مشکل موتور رایزنی کردم و بعضی از عزیزان هم حتی دست به آچار شدند. اما در نهایت نتوانستیم دلیل روشن نشدن موتور را پیدا کنیم. سرانجام آقای احمد واحدی که از متخصصین و علاقهمندان قدیمی برند فولکسواگن هستند، تشخیص دادند شیر کنترل جریان مدار سوخت و یک قطعه دیگر خراب شده و باید تعویض شود. از آنجایی که پیشرانه این خودرو انژکتوری است و پورشه 914 نیز از همین پیشرانه استفاده میکند در ابتدا سعی کردیم از قطعات متفرقه استفاده کنیم تا موتور راهاندازی شود و بعد قطعه اصلی را پیدا کنیم اما این روش هم جواب نداد. در نهایت پس از جستوجوهای بسیار در آلمان، فرانسه و دیگر کشورها، قطعه مورد نظر را از آمریکا پیدا کردیم. البته این قطعه کوچک 1800 دلار هزینه در بر داشت. اما 4 سال صبوری ما با خریداری این قطعه به پایان رسید و سرانجام توانستیم موتور را بهراحتی روشن کنیم.»
راحت طلبی
ترانسپورتر وستفالیا کمپر به خودی خود دارای امکانات ویژهای است. اما خودرو مورد نظر ما به دلیل امکانات ویژهای که با سفارش مالک آمریکایی روی آن قرار گرفته است، یک نمونه خاص در ایران و حتی به گفته مسئولین فولکسواگن آلمان در جهان است. این خودرو دارای یک اپراتور دوم است که باعث شده خودرو از 2 کولر بهره ببرد. همچنین بخاری درجای این خودرو کابین را کاملا گرم میکند. اجاق گاز این خودرو یک کپسول در خارج از خودرو و در زیر کابین دارد که با کمک یک سند گارد محافظت میشود تا در اثر برخودر با موانع خطرآفرین نباشد. در کنار کابینت زیرین اجاق گاز درون کابین، یک محفظه دیگر وجود دارد که درون آن نیز یک کپسول اضافی گاز وجود دارد. زیر صندلیهای عقب یک پک کنترل برق وجود دارد. در این قسمت میتوانید از برق مستقیم باتری و یا برقی که از طریق کابل بیرونی به برق شهری متصل شده است استفاده کنید.
جالب است بدانید برق باتری توسط یک اینورتر میتواند از 12 به 110 ولت تبدیل شود. ضمن اینکه کابل بیرونی نیز در ایستگاههایی که در کشورهای دیگر برای توقف خودروهای کمپر تعبیه شدهاند مورد استفاده قرار میگیرد. در این قسمت یک محفظه بزرگ دیگر وجود دارد که میتوان اشیاء مختلفی را درون آن جای داد. جالب است که این خودرو آنقدر بکر مانده است و دستنخورده مانده است که هنوز برچسب لوگو تولیدکننده سینک ظرفشویی یعنی کمپانی Blanco روی بدنه سینک وجود دارد. درون کابین یک کیف ساده وجود دارد که توجه گروه را به خود جلب کرد. مالک خودرو نیز درباره آن توضیحی نداد و فقط گفت میتوانیم بازش کنیم و خودمان ببینیم که درون کیف چیست. در کیف باز شد. درون کیف یک دست کامل قاشق، چنگال، کارد و سرویس غذا خوری فابریک خودرو وجود داشت. ظروفی که انگار کلا از آنها استفاده نشده بود. براق، بدون خش و زیبا.
صندلیها راحت و نرم هستند و به دلیل این نیمکتی طراحی شدهاند که وقتی از پایین نشیمن آنها را به سمت جلو بکشید بهصورت یک تخت 2 نفره در میآیند. به دلیل کم کارکرد بودن این خودرو صندلیها ابری کاملا سالم دارند. یکی از مرسومترین پارچهها برای تودوزی کابین این خودرو دقیقا پارچه چهارخانهای است که رنگهای آن هارمونی کاملی با رنگ قهوهای کابین درون کابین دارد. در گوشه دیگری نیز یک کپسول اطفاء حریق قرار دارد. اما اینها همه جذابیتهای کابین ترانسپورتر نیست. میتوانید یک میز را که در پشت صندلیهای عقب قرار دارد به دورن کابین منتقل کنید و با نصب کردناش یک میز غذاخوری و حتی کار در اختیار داشته باشید. همچنین صندلی سمت شاکرد جلو به سمت کابین گردش میکند تا سرنشینان روبهرو هم باشند. در روی داشبورد 2 لولا وجود دارد که برای نصب میز میان 2 سرنشین جلو تعبیه شده است.
از جمله امکانات جالبتوجه این خودرو باید به سیستم ضبط صدا و میکروفون آن در پایین داشبورد اشاره کرد که به راننده اجازه میدهد خاطرات سفر را بیان کرده و رکورد کند. همچنین در این قسمت یک چراغ متحرک وجود دارد که با مفصلهای استیل امکان حرکت دارد تا راننده بتواند نقطه خاصی که مد نظرش هست را روشن کند. حتی درون خودرو یک دستگاه تقویت امواج کوتاه وجود دارد که امواج ضعیف رادیو را دریافت کرده و تقویت میکند تا صدای شفافی از رادیو خودرو شنیده شود.
بخش فنی
وستفالیای ما دارای مشخصات اختصاصی است. از جمله بکر بودن خودرو که در بالا به آن اشاره شد. کیلومترشمار خودرو به مایل مدرج شده زیرا خودرو سفارش کالیفرنیاست. کیلومتر خودرو بهصورت واقعی 51 هزار مایل را نشان میدهد یعنی رقمی کمتر از 100 هزار کیلومتر. این خودرو میتواند 1800 کیلوگرم بار را تریلر کند. به این منظور ترمزهای این خودرو نسبت به دیگر ترانسپورترها قویتر هستند. در ترانسپورترهای معمولی و حتی مدلهای وستفالیا از پمپ ترمزهای تکی 22 میلیمتری استفاده شده است درحالیکه در این خودرو 2 پمپ ترمز وجود دارد. در این خودرو بهصورت سفارشی از پیشرانه 4 سیلندر تخت پورشه 914 استفاده شده است. این پیشرانه میتواند در دور موتور 5 هزار به قدرت 99 اسببخار برسد که با توجه به استانداردهای آلایندگی آمریکا به نظر میرسد قدرت پیشرانه از 99 اسببخار همچون مدل 914 مخصوص بازار آمریکا به 87 اسببخار تقلیل یافته باشد.
گشتاور این پیشرانه انژکتوری نیز با رسیدن به دور موتور 3500 به 160 نیوتنمتر میرسد. جالب است بدانید بسیاری از قطعات سیستم سوخترسانی این خودرو با کادیلاک سویل یا کادیلاک ایران که در شرکت جنرالموتورز ایران یا همان پارسخودرو کنونی مونتاژ شد، یکسان است! البته این شباهت فنی بیدلیل هم نیست زیرا سیستم سوخترسانی هر 2 خودرو توسط کمپانی زیمنس آلمان طراحی شده است. اگر تصور میکنید این اعداد و ارقام تنها به درد روی کاغذ میخورند باید بدانید روز دیدار با این خودرو سربالاییهای اتوبان صیاد شیرازی توسط ترانسپورتر سنگین وزن طوری طی شد که تقریبا پژو 206 تیپ 2 با نصف وزن این خودرو به گرد پایش نمیرسید. گیرباکس بهکار رفته در این خودرو 4 سرعته است. درحالیکه پورشه 914 مجهز به یک گیرباکس 5 سرعته بود. از اینرو به نظر میرسد این گیرباکس با ضرایبی متفاوت با توجه به مشخصات موتور با آن کوپل شده است. حتی لاستیکهایی که امروز زیر خودرو قرار دارند همان لاستیکهای اولیه خودرو هستند و 51 هزار مایل با ترانسپورتر ما همراه بودهاند. هرچند سفر با چنین خودرویی میتواند بسیار لذتبخش باشد اما باید به خاطر داشت یک خودرو کلاسیک ارزشمند و بکر وقتی میتواند سالم و فابریک باقی بماند که هر روز مورد استفاده قرار نگیرد. زیرا بعد از گذر 41 بهار از عمرش باید کمی هم فکر سلامتی خود باشد.
یک وست فالیا کمپر نسل دوم بسته به شرایط فنی، ظاهری و بکر بودن خودرو بین 18 تا 60 هزار دلار ارزشگذاری میشود. اما مدلهای خاص و سفارشی که بکر و دستنخورده باشند حتی تا 85 هزار دلار نیز قیمت خواهند داشت. هرچند گرانقیمتترین وستفالیاها متعلق به نسل اول یا T1 هستند. در پایان از جناب آقای پیام توسل مالک خودرو که همراه ما بودند تشکر میکنیم.
نوشته: امید آذرزمانی/ عکس: بهزاد اویسی
لاستیکه فابریک خودش روشه؟
ما سه سال از تاریخ تولید لاستیک بگذره جرات نمیکنیم سوارش بشیم شما با چه دلی لاستیک 40 ساله سوار میشید؟ 😐
لوگوی سینک هنوز روشه. خوب که چی. معلومه مالک قبلی این خودرو آدم احمقی بوده. مالک فعلی هم دست کمی نداره. اسارت ذهنی دارن اینا نسبت به مایملکشون.آدم عاقل وسیله رو میخره که استفاده کنه و وسیله به مالک خدمت رسانی کنه نه اینکه مالک اسیر و نوکر وسیله باشه.