علاقه‌مندان به دنیای خودروهای کلاسیک و آنتیک حتما نام Morgan را شنیده‌اند. همراه ما باشید تا از نزدیک با این رودستر 53 ساله انگلیسی آشنا شوید.
به گزارش اختصاصی پایگاه خبری جوان خودرو
در میان کشورهای صاحب صنعت خودرو، خودروسازان انگلستان و ایتالیا صاحب بیش‌ترین خودروسازان سفارشی و خاص هستند. درواقع با یک بررسی سرانگشتی می‌توانید به این نتیجه برسید که آمریکایی‌ها علی رغم پتانسیل های مختلف در بخش پرفورمنس در اصل خودروسازانی هستند که تیراژ تولید برای آنها در اولویت قرار دارد. هرچند می‌توان خودروهایی چون شلبی و ورژن‌های خاصی از خودروهای آمریکایی را در زمره خودروهای خاص به حساب آورد، اما دیترویتی‌ها همیشه سعی در تولید با تیراژ بالا داشتند. از طرفی ژاپنی‌ها نیز همه تلاش خود را به کار برده‌اند که خودروهای اقتصادی و البته پرتیراژ و با کیفیت تولید کنند و کم‌تر به سمت تولید محصولات دست‌ساز و خاص حرکت کردند. حتی فرانسوی‌ها نیز به بعد اقتصادی صنعت توجه بیش‌تری دارند. اما خودروسازان بریتانیا و ایتالیا در این بخش یک تافته جدابافته هستند. هرچند مالکیت بسیاری از برندهای با سابقه این 2 کشور امروز در اختیار خودروسازان دیگر کشورهای اروپایی و حتی آسیایی قرار دارد، اما مگر می‌شود سخن از خودروهای کلاسیک و آنتیک گفت و نامی از بنتلی، رولزرویس، آستون مارتین، مورگان، فراری، لامبورگینی، مازارتی، بیزارینی و بوگاتی به زبان نیاورد؟ این بار به سراغ یکی از همین خودروها رفته‌ایم. یک جزیره نشین مغرور از میان هوای مه‌آلود شهر مالورن انگلستان!
علاقه مندان به دنیای خودروهای کلاسیک و آنتیک حتما نام Morgan را شنیده‌اند. خودرویی که در کنار فولکس واگن بیتل، پورشه 911، رولزرویس و چند برند خاص دیگر از وفادار ترین خودروهای جهان به استایل دوران کلاسیک خود است. کمپانی مورگان در سال 1909 در منطقه وسترشر و شهر ملورن انگلستان توسط خانواده مورگان و به‌طور خاص آقای Henry Frederick Stanley Morgan بنیان گذاشته شد. از همان روز اول هم استراتژی مورگان شبیه دیگر خودروسازان جهان نبود. زیرا آنها قصد نداشتند وقت خود را از صفر تا صد صرف مهندسی محصول و تولید یک خودرو کامل کنند! به‌جای آن مورگان تصمیم داشت یک خودرو خاص را با دستان هنرمند کارکنان خود تولید کند که علاوه بر منحصربه‌فرد بودن در دیزاین و طراحی، از قطعات و مجموعه‌های دیگر خودروسازان بهره ببرد.
در نتیجه این تفکر مورگان به‌عنوان یک خودروساز با مشتریان خاص و سفارشی تاسیس شد و به همین دلیل به جای اینکه وقت خود را صرف طراحی و تولید موتور، گیرباکس، سیستم فرمان، سیستم برق و… کند، این قطعات را در قالب مجموعه‌ای گردآوری کرد و با مهندسی محصول به سبک خود مدلی منحصر به فرد را که شبیه هیچ خودرو دیگری نبود به صورت سفارشی برای مشتریان خاص خود به تولید رساند.
بیشتر بخوانید: سوار بر بال خاطرات/ مروری بر خودروهای خاطره انگیز ایران در دهه 50 شمسی
مورگان سواران عقیده دارند شاید با توجه به قیمت این خودرو انتخاب های با کیفیت تر، پر آپشن تر و کم هزینه تری در بخش استهلاک برای آنها وجود داشته باشد، اما احتمالا وقتی پشت چراغ قرمز ایستاده اند، یک نمونه دیگر از آن خودرو آن طرف چهارراه در ترافیک دیده می‌شود.
ولی این مورگان است که با استایل خاص و تیپیک خود به ندرت می‌توان یک نمونه دیگر آن را در خیابان دید. از این نظر انتخاب این خودرو همیشه یک سلیقه خاص بوده است. حتی اگر دستگیره‌های درِ کناری هم در لیست آپشن‌ها باشد و بابت آن پول پرداخت کنند!
در مورد این کمپانی جالب است بدانید به جز انگلستان در هیچ کشور دیگری خط تولید ندارد و تعداد پرسنل آن به زحمت به 300 نفر می‌رسد.
درواقع باید گفت در این شرکت حدود 300 هنرمند در رشته های مختلف فعالیت می‌کنند و مدیر این کمپانی نوه پیتر مورگان بنیان گذار این برند یعنی کارلوس مورگان است. اولین محصول مورگان یک سه چرخه بود که در اواخر سال 1911 تولید شد و از موتورهای تک و دو سیلندر بهره می‌برد که آن را تبدیل به یک موتورسیکلت خودرونما کرده بود. جالب آن‌که این خودرو توانست در همان سال در مسابقه گرندپریکس فرانسه هم شرکت کند. مورگان های سه چرخ تا سال 1939 در خط تولید قرار داشتند و این در حالی بود که در سال 1932 نیز مدل های F Series با استفاده از موتورهای فرود ساخته شدند. این مدل‌ها امروز حتی تا بیش از 70 هزار دلار هم برچسب قیمت می خورند.
اما در سال 1950 بود که مورگان با ساخت رودستر های سری 4+ توانست در میان انبوهی از خودروهای دست‌ساز آن روزگار، سری میان سرها بلند کند. زیرا در این سال محصولات مورگان بدل به رقیبی تازه نفس برای خودروهایی چون تریومف و MG شدند. در این سال مورگان از یک موتور 1267 cc 4 سیلندر در محصولات خود استفاده کرد که می‌توانست مورگان حدود 840 کیلویی را بدل به خودرویی تند و تیز در زمان خود کند. کم‌کم ورژن‌های مختلفی از این خودرو ساخته شدند و حتی مدل +4+ هم به تولید رسید که یک نمونه لوکس تر نسبت به ورژن قبلی بود و تنها 26 دستگاه از آن با موتور 2138cc تریومف ساخته شد. این خودرو درواقع یک کوپه با المان‌های طراحی انگلیسی بود که در سال 1964 به تولید رسید و بسیاری از کارشناسان عقیده دارند خطوطی از طراحی جگوار و آستون مارتین را می‌توان در آن پیدا کرد.
اما سر و کار ما این بار با یک مدل +4 است. خودرویی سفید رنگ که یکی از بکرترین مورگان های موجود در کشور به حساب می آید. در واقع عدد 4 در نام این خودرو به معنای 4 سیلندر بودن آن است. این مدل همان‌طور که اشاره شد از سال 1950 به تولید رسید و در سال 1969 تولید آن متوقف شد. به این ترتیب عمر این مدل در سبد فروش مورگان به 19 سال می‌رسد. شاید تصور کنید با این شرایط تیراژ تولید این مدل نباید کم‌تر از چند ده هزار دستگاه باشد. اما باید بدانید در تمام این سال‌ها تنها 4 هزار و 584 دستگاه از آن ساخته شده است. در خلال سال های مختلف از 3 موتور 4 سیلندر مختلف در این خودرو استفاده شده. 2 موتور با حجم‌های 1991 cc و 2138 cc از تریومف به عاریت گرفته شد اما این خودرو به صورت استاندارد از موتور 2088 cc استفاده می کند. البته از سال 1985 به مدت 3 سال مورگان این مدل را با اعمال تغییراتی دوباره تولید کرد که درون سینه آن از موتورهای 1995 cc فیات و 2000 cc کمپانی روور دیگر خودروساز انگلیسی بهره گرفت. حتی جالب است بدانید به دلیل اینکه مدل رودستر محبوب ترین مورگان تاریخ این کمپانی است، از سال 2005 تا به امروز نیز تولید آن با آپدیت های مختلف ادامه یافته و قلب تپنده این خودرو به یک موتور 4 سیلندر 2000 cc فورد تعلق دارد.
بیشتر بخوانید: بررسی جیپ چروکی چیف 1978 / همه فن حریف
در طول 19 سال تولید مرحله اول این خودرو تغییراتی مختلفی در ظاهر و بخش فنی آن به وجود آمد، اما استایل اصلی همواره ثابت باقی ماند. در سال 1953 تغییراتی در رادیاتور اتفاق افتاد تا سیستم خنک‌کاری بهتر عمل کند. در سال 1959 نیز ترمزهای دیسکی جلو به صورت آپشن معرفی شدند اما در سال بعد همین ترمزها در حال استاندارد روی خودرو قرار گرفتند. همین‌طور در سال 1953 می‌توانستید موتور 1991 cc تریموف را برای خودرو خود سفارش دهید که در تریومف مدل TR2 نیز به‌کار گرفته می‌شد. در سال 1955 مورگان طول محوری یا Wheelbase را به 2438 اینچ رساند تا بتواند مدل های کوپه مناسب 4 سرنشین را تولید کند. این خودروها همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد +4+ نام دارند. از جمله جذاب ترین مدل های این نسل 100 دستگاه ورژن Super Sport است که با موتورهای تقویت شده و وزن سبک بدنه ساخته شدند و به مدل‌های Le Mans معروف هستند. البته خودرو مورد نظر ما در واقع میراث دار فیس لیفتی است که در سال 1954 روی مدل +4 انجام شد و حتی تا به امروز نیز الگو اصلی طراحان این کمپانی است.
+4 ما در سال 1968 ساخته شده است. استاد تیمور ریشارد در این خصوص می‌گوید: «به دلیل ناشناخته بودن این خودرو و تیراژ کم آن نماینده رسمی که تنها اقدام به وارد کردن این خودرو کند، در ایران وجود نداشت و این خودرو ها یا به صورت شخصی یا توسط نماینده شرکت بریتیش لیلاند وارد کشور شده‌اند. احتمالا کم تر از 8 دستگاه از این خودرو وارد کشور شده است که 2 نمونه +8 (8 سیلندر) بوده و بقیه 4 سیلندر هستند و امروز دست کم 5 دستگاه از این خودرو در کشور وجود دارد.»
طراحی بدنه این خودرو وام دار خطوط گرد و حجم پردازی های نرم دهه 50 میلادی است. روزگاری که به عقیده بزرگ ترین طراحان جهان، با پایان جنگ جهانی دوم در اواخر دهه 40 میلادی، خودروسازان جهان به سمت استفاده از مُد حرکت کردند. به طوری که تا اواسط دهه 50 میلادی خودروها رفته رفته شیک تر، کشیده تر، قوی تر و تجملاتی تر شدند. تقریبا هیچ زاویه تندی در بدنه این خودرو وجود ندارد و بیش تر به خودروهای کوپه سوپر اسپرت دهه 30 میلادی هم چون دویسنبرگ و بوگاتی از نظر المان های طراحی نزدیک است تا ساخته های دهه 40 انگلستان.
در نمای رو به رو خودرو یک سادگی محض وجود دارد. طرحی که اصلا پیچیده نیست اما هارمونی بسیار دقیقی دارد. خطوط گرد را می‌توانید در طراحی بالای جلو پنجره، چراغ، راهنما، چراغ های بالای سپر و حتی ضربه گیر یا گل سپرها دید. درپوش محفظه موتور به سبک خودروهای کلاسیک دهه 30 و 40 میلادی به‌صورت دوتکه از طرفین باز می‌شود و محور اصلی درست بالای موتور و وسط خودرو قرار دارد.
همچنین این درپوش ها که در پایین دستگیره های کرومی نیز دارند، با استفاده از یک کمربند چرمی در جای خود محکم شده‌اند. رینگ‌های خودرو از انواع پره‌ای است که در خودروهای آنتیک و کلاسیک انگلیسی یک مشخصه به حساب می‌آید. ضمن اینکه این رینگ‌ها تنها با یک پیچ در وسط روی توپی چرخ قرار می‌گیرند که شباهت به خودروهای مسابقه‌ای دارد.
یکی دیگر از نکات جالب توجه در مورد مورگان اینکه ارتفاع خودرو بسیار کم است و به همین دلیل درِِ کناری نیز کوچک و کم ارتفاع ساخته شده است تا بتوانید حتی بدون باز کردن درِِ خودرو وارد آن شوید. سطح خاصی هم بین گلگیر، درپوش موتور و ستون جلو وجود ندارد و به همین دلیل آینه کناری درست زیر قاب شیشه جلو و در فضایی محدود با زاویه نصب شده است. در نمای عقب لاستیک زاپاس بیش از هر چیز دیگری جلب توجه می‌کند. زیرا بیش ترین سطح در عقب خودرو را به خود اختصاص داده است و چراغ‌ها نیز کوچک و ساده در این بخش قرار دارند.
شیشه جلو کوتاه است و اگر قدی بلند‌تر از 180 و موهای نسبتا بلند داشته باشید، حتما از به هم ریختن موهای خود بر اثر برخورد باد خوشحال نمی شوید مگر در آب و هوای اردیبهشت ماه و جاده‌ای کوهستانی.
بدنه در مورگان از نوع فلز ساخته شده است. بعضی از مدل‌ها بدنه‌ای آلومینیومی دارند و بعضی دیگر فولادی. در واقع انگلیسی ها این سنت را از دوران دهه 50 به بعد بیش تر ارج نهادند. رولزرویس، آستون‌مارتین و بعدها روور از جمله خودروسازانی بودند که به‌طور گسترده از این فلز در محصولات خود استفاده کردند. البته بدنه مورگان‌های موجود در کشور فولادی است. اما مدل هایی که بدنه آنها از آلومینیوم ساخته شده از ارزش بالاتری برخودار هستند.
بیشتر بخوانید: دیدار با (( بلر )) یکی از محبوب‌ترین خودروهای تاریخ کمپانی شورولت
در مورگان از شاسی‌های فلزی نردبانی استفاده می شود. اما نکته جالب‌توجه در مورد شاسی این خودرو اینکه کلاف یا فریم اتاق که قطعات بدنه روی آن نصب می شود از چوب ساخته شده است! چوبی مربوط به درخت «زبان‌گنجشک» که در شمال انگلستان و اسکاتلند پرورش می یابد و بسیار ارزشمند است. چوب این درخت بعد از رسیدن به عمر 100 سال بسیار محکم می‌شود. به طوری که حتی میخ هم به سختی به آن نفوذ می‌کند و برش کاری آن نیز سخت است. ضمن اینکه وزن متعادلی دارد. این نوع درخت در جنگل‌های زاگرس منطقه کردستان ایران نیز می روید. اما متاسفانه به‌خوبی از آن حفاظت نمی‌شود. مورگان چوب این درختان را با استفاده از مواد خاص و در فرآیند‌های متفاوت فرآوری می‌کند تا برای ساخت خودرو از آن استفاده کند.
کابین این خودرو به راحتی رودستر های آلمانی نیست. اما مشخصه های خاص خود را دارد. یکی از این مشخصه‌ها این است که بخش زیادی از پای راننده به سمت جلو قرار می‌گیرد که حالتی اسپرت و مسابقه‌ای دارد. به خصوص اینکه پدال‌های خودرو نیز از کف بدنه به سمت بالا آمده‌اند. فرمان 4 شاخه دارد که از سیم های فلزی کرومی تشکیل شده است و در مرکز با 5 پیچ کرومی به توپی میل فرمان متصل می‌شود. وقتی صحبت از داشبورد یک خودرو انگلیسی می‌شود، باید منتظر سطح وسیعی از چوب‌کاری زیبا در آن باشیم. اما در مورگان طراحان پا را فراتر گذاشته و کل داشبورد را از چوب ساخته‌اند! در سمت چپ فرمان نشان‌گر دور موتور قرار دارد که تا 6 هزار دور مدرج شده است و خط قرمز آن از 5 هزار دور بر دقیقه آغاز می‌شود. در سمت راست نیز نمایشگر سرعت وجود دارد که تا 240 کیلومتر بر ساعت را نشان می دهد. دکمه‌های مختلفی مثل چراغ‌ها، نمایشگر راهنما و حتی ساسات کاربراتور در این بخش گردآوری شده‌اند و سبکی کاملا کلاسیک دارند.
موتور این خودرو یک بلاک 1.8 لیتری کم استهلاک است که با گیرباکس 4 دنده دستی ترکیب شده است. این موتور با 2 کاربراتور SU دو دهانه تغذیه می شود. این موتور که از ساخته های فورد است، به گفته تیمور ریشارد، از باتجربه های حوزه خودروهای کلاسیک، می‌تواند با تغییرات فنی ارتقاء پیدا کند و قدرت مناسبی در اختیار مالک بگذارد. حتی می‌توان کاربراتورهای ساخت WEBER را هم روی این موتور مونتاژ کرد که باعث افزایش قدرت خودرو می‌شود. موتور خودرو از نظر فنی تکنولوژی خاصی ندارد و می‌توان گفت فناوری ساده‌ای دارد.
از دیگر نکات جالب توجه درخصوص مورگان لیست بلند بالای آپشن های سفارشی عجیب خودرو است. لیستی که حتی در آن روزگار می‌توانستید آینه بغل، دستگیره درِِ‌های کناری، درِِ باک، سقف کروک، نوع فرمان، باربند عقب تا رینگ‌ها را پیدا کرد. البته این باعث نمی شود که علاقه مندان به این خودرو از آن دست بکشند. زیرا هنوز هم اگر قرار باشد یک مورگان مدل روز را خریداری کنید، باید همچون دوران گذشته هزار پوند پیش پرداخت را به حساب شرکت واریز کنید و شاید تا 2 سال در لیست سفارش دهند‌ها منتظر خودرو خود بمانید که البته بی شباهت به اوضاع خرید خودرو در ایران نیست! در واقع باید گفت مورگان استانداردی که کارخانه می‌سازد، یک خودرو با رده پایه است که خریدار باید با سلیقه خود سفارش‌های مختلف را انتخاب کند و در نهایت همین سلیقه در انتخاب آپشن‌ها و دیزاین خودرو است که باعث می‌شود یک مورگان از دیگر هم‌خانواده‌های خود متفاوت باشد.
تیمور ریشارد که خود تا به حال تعمیرکار و مالک چند دستگاه مورگان بوده است درخصوص این خودرو می‌گوید: «با یک خودرو خاص از نظر استایل و فرهنگ روبه‌رو هستیم. به طوری که مثلا مورگان سواران حتی در انگلستان که کشوری بارانی است هم به ندرت سقف کروک را می بندند. زیرا برای سوار شدن به این خودرو در هوای بارانی، لباس، عینک، کلاه و دست کشی وجود دارد که در فرهنگ رانندگی این خودرو باید از آنها استفاده کرد. ضمن اینکه چرم، چوب و قطعات کابین آن طوری ساخته شده است که آب آنها را خراب نمی کند. انگار مورگان یک خودرو اسپرت، یک موتورسیکلت، یک اسب و یک خودرو کلاسیک است. مجموعه‌ای از همه اینها و رفتارهای خاص خودش در رانندگی که قلق های خاص خودش را دارد.» او ادامه می‌دهد: «در دهه 70 من شخصا با یک دستگاه مدل +8 که 8 سیلندر بود در مسابقات شرکت می کردم که بد نبود و لذت های خاص خودش را داشت. درواقع هیچ خودرو دیگری شبیه مورگان نیست و حس منحصر به‌فردی دارد.»
او در خصوص اشکال‌های خاص خودروهای انگلیسی نیز می‌گوید: «ببینید شرایط آب و هوایی ایران و ارتفاع از سطح دریا مناسب سیستم خنک کاری این خودروها نبود. حتی برای خرید همین مورگان در کارخانه می توانستید 4 نوع سیستم خنک کاری را انتخاب کنید که در عملکرد خودرو شما بسیار موثر است. البته در طول سال های گذشته برای حل همه این مشکل‌ها راه حل پیدا شده و دیگر شرایط مثل قدیم نیست.
ضمن اینکه دریایی از آپشن‌ها و قطعات افترمارکت برای مورگان وجود دارد. از جمله قلق‌های خاص این خودرو باید به پمپ روغن کمک فنرهای جلو اشاره کرد که اهرم آن در زیر داشبورد قرار دارد و برای پر کردن کمک فنرها از روغن باید با پا اهرم پمپ را فشار داد تا عملکرد کمک‌فنر های جلو مناسب باشد. این در حالی است که اگر کسی با این خودرو آشنا نباشد اصلا از وجود این سیستم بی‌خبر است و بعد از سوار شدن به خودرو قطعا خواهد گفت مورگان کیفیت سواری خوبی ندارد و فرمان آن گیج است.»
این خودرو به دلیل وزن نسبتا کم و ضرایب کوتاه دنده‌های گیرباکس حتی در مدل 4 سیلندر هم شتاب بسیار مناسبی دارد. به‌طوری‌که حتی سال‌های بعد ب‌ام‌و 2002 هم از پس آن بر نمی‌آمد. حتی تعمیرات این خودرو نیز در نوع خود منحصربه‌فرد است. مثلا برای تعمیرات گیرباکس باید صندلی‌ها را باز کرد و گیرباکس را از داخل اتاق بیرون آورد! در ظاهر خودرو هم هنوز نکات جالب وجود دارد. مثلا چراغ‌های لوکاس این خودرو با مینی کوپر یکسان است و دستگیرهای در نیز از قطعات مورد استفاده در روور هستند. حتی ترمزها ساخت برند جرلینگ است که در جگوار مورد استفاده قرار گرفته و البته کیفیت عملکرد آنها نیز آن‌چنان تعریفی ندارد. البته بهبود عملکرد سیستم ترمز هم یک آپشن در مورگان است که باید برای آن هزینه بیش‌تری پرداخت کنید! در اواخر دهه 40 شمسی مدل‌های 4 سیلندر این خودرو در ایران حدود 60 هزار تومان قیمت داشت و مدل‌های 8 سیلندر حتی تا 2 برابر مدل 4 سیلندر نیز قیمت می‌خوردند. از همان روزهای ورود این خودروها به کشور به گفته ماشین بازهای قدیمی، تعمیر این خودروها اغلب در تعمیرگاه استاد رضا دردشتی و فرهاد سمسام بختیاری انجام می‌شده است و در کل متخصصین تعمیر خودروهای انگلیسی و حتی فوردهای مدل اروپایی می‌توانستند به این خودروها سرویس بدهند.
نویسنده: امید آذرزمانی
عکاس: بهزاد اویسی
انتهای پیام/
