آزمایش و بررسی خودرو ب ام و 325 اتاق E30 با کیت ام

شاید بتوان ب ام و 325 را طلای باواریایی نامید. تست و بررسی این خودرو آن هم با کیت ام تجربه ای شیرین است که آن را با شما سهیم خواهیم شد.

خودرویی با سنی بیش از 30 سال و مشکلاتی نظیر تعمیر و نگهداری، پیدا کردن مکانیک مجرب و هزینه‌‌های بالا، می‌تواند هرکسی را از خرید منصرف کند. اما از طرفی اگر به دنبال یک خودرو اروپایی با پتانسیل فنی بالا و موجود در کشور هستید، مطمئنا ب‌ام‌وE30 یکی از گزینه‌‌های اصلی شماست. در این شماره به بررسی یکی از خاص‌ترین E30‌های موجود در کشور با کیت ام می‌پردازیم و مروری بر اکثر موارد قابل ملاحظه برای علاقه‌مندان خواهیم داشت.

تولید بیش از 2 میلیون E30 به سال‌های1983 تا1990 که بحبوحه جنگ ایران و عراق بود، برمی‌گردد. در آن دوران با وجود شرایط اقتصادی سخت، عوامل اجتماعی، فرهنگی و محیطی مزید بر علت شدند تا با کاهش شدید واردات خودرو‌های لوکس و به ویژه کوپه مواجه شویم تا آنجا که تنها 6 نسخه کوپه و یک نسخه مجهز به پکیج اِم از این سری ب‌ام‌و دوست‌داشتنی وارد کشورمان شد.

نمونه مورد آزمایش از نسخه‌‌های کمیاب 325، تولید1984 است که به لطف مالک خوش ذوق‌اش بیشتر قطعات آن به صورت مستقیم از آلمان وارد شده تا به یک M3 تمام‌عیار بدل شود.

نمای بیرونی

از اجزای ظاهری شروع می‌کنیم. این خودرو مجهز به کیت M-tech2 است. این کیت شامل سپرها، فلپ‌ها، رکاپ‌ها و اسپویلر 2 تکه است که روح اسپرت باواریایی را در تار و پود E30 می‌دمد. اولین موردی که در کیت جلب توجه می‌کند سپر‌های بزرگ و فلاپ‌دار است که در ترکیب با راهنمای داخل سپر به همراه گلگیر‌های جلو با طراحی غلو شده، نمایی جذاب می‌سازند. همه اینها عواملی هستند که E30، از هر نمایی ظاهر عضلانی خود را مدیون آنهاست. بعد از سپرها نوبت به چراغ‌ها می‌رسد. چراغ‌‌های جلو با نمونه بسیار زیبای طرح چشم‌فرشته‌ای یا Angel Eye که در چند سال اخیر به بازار آمده، تعویض شدند وامضای ب‌ام‌و در میان نور نئون آنها قرار گرفته. چراغ‌‌های عقب هم با نمونه دودی فابریک M جایگزین شده‌اند.

کاپوت فیبرکربنیE30 نه تنها باعث زیبایی و خشن‌تر شدن ظاهر می‌شود بلکه از لحاظ فنی به کاهش وزن در جلو و در نتیجه نزدیک کردن نقطه ثقل به مرکز ماشین، کمک شایانی می‌کند. هزینه تهیه این کاپوت بالغ بر 4 میلیون تومان است. هم‌چنین رینگ‌‌های BBS با پهنای 8.5 اینچ برای عقب و 7.5 اینچ برای جلو با لاستیک‌هایNexen، 15/60/195 واسطه‌ای میان اسب‌های بخار و جاده هستند.

دنیای زیر کاپوت

ام20 یکی از پیشرانه‌‌های محبوب این ابر کمپانی است که وقت و مهندسی فراوانی خرج آن شده است. این پیشرانه را می‌توان از سال1977 روی مدل‌‌های E12، تا سال1990 روی مدل‌هایE34 با حجم‌‌های 2 تا 2.7لیتر پیدا کرد. M20 در نهایت پس از 13 سال جای خود را به برادر بزرگ‌ترش، M30 داد.

ب‌ام‌و برای مدل 325، پیشرانه 2 لیتری، 6 سیلندر خطی M20B20 با حداکثر قدرت 127 اسب‌بخار و گشتاور 170 نیوتن‌متر در 4000 دوربردقیقه را برگزید. البته در بازار داخلی نسخه‌‌های 4 سیلندر مجهز به پیشرانه M10 به وفور یافت می‌شوند اما مطمئن باشید اگر یک‌بار مدل 6 سیلندر را امتحان کنید هرگز به دنبال 4 سیلندرها نخواهید رفت!

خودرو مورد آزمون مجهز به سیستم LSD80 % است که به صورت پیش‌فرض انحصارا روی نسخه M3 نصب می‌شد. هم‌چنین هر 4 چرخ مجهز به ترمز‌‌های دیسکی هستند که به خوبی از پس وظیفه خود جهت توقف این خودرو1300 کیلویی بر می‌آیند. استفاده از سیستم هیدرولیک در کنار سیستم تمام انژکتوری بوش، ب‌ام‌و را در رده به‌روزترین برند‌های زمان خود قرار می‌داد.

عملکرد دیفرانسیل LSD یا قفل‌دار این‌گونه است که برخلاف دیفرانسیل‌‌های معمولی که نیروی محرکه به یک چرخ وارد می‌شود، به یاری سیستم کلاچ‌دار، در میادینی که نیروی بیش از ‌اندازه وارده به یک چرخ، باعث هرزگردی آن می‌شود، با اضافه کردن نیرو به چرخ مقابل، مانع هرزگردی آن چرخ و افزایش چسبندگی می‌شود. به عنوان مثال زمانی‌که در برف هستید، این سیستم تمام مکانیکی دور موتور را پایین نگه می‌دارد و با درگیری کلاچ، دیفرانسیل نیرو را بر حسب نیاز بین چرخ‌ها تقسیم می‌کند. در تستی عملی با بهره‌گیری از سیستم LSD (اشپیل) و کاستن سرعت از دنده 4 به 2 در سرعت 100 کیلومتر به جای دایو، شاهد هرزگردی خودرو بودیم و صدای لاستیک‌ها آشکار شنیده و این تصور ایجاد می‌شد که موتور در دور بالا می‌ماند و دیفرانسیل، چرخ‌ها را با مکانیزم مخصوص، درگیر می‌کند.

با تعویض میل‌سوپاپ فابریک با نمونه دیورشن (Duration) و لیفت (Lift) بالا، به راحتی می‌توان دور موتور را به 8000 دوربردقیقه رساند. هم‌چنین صدای منبع اگزوز‌‌های M3 با ترکیب صدای پیشرانه، سمفونی کم‌نظیری را در کابین به نمایش می‌گذارد. گیرباکس فابریک گتراگ260 نیز با نمونه محبوب ZF تعویض شده و ضریب دنده یک را از 3.57 به 3.72 تغییر کرده.

طبق گفته دارنده خودرو، برخلاف باور عمومی بر مبنای یاتاقان زدن موتور ب‌ام‌و، برخورد با چنین مواردی کاملا به نگهداری موتور بستگی دارد نه ایرادات مهندسی. چنان‌چه از فیلتر روغن اصلی با مارک ماهله (Mahle)، یا باواریا موتور ورکز (Bavaria Motor Works) (BMW) استفاده کنید و از سلامت اویل‌پمپ مطمئن باشید، هم‌چنین از روغن مناسب (در این مورد50-20) و باکیفیت استفاده کنید، پاشش روغن بدون هیچ مشکلی انجام می‌گیرد و در نتیجه احتمال یاتاقان زدن موتور به حداقل می‌رسد. فیلتر روغن اصلی به سادگی با هزینه20 تا 25 هزار تومان قابل تهیه است. اما متاسفانه گاهی با جدی نگرفتن این مورد ساده سلامت موتور به خطر می‌افتد.

خودرو 325 مورد بررسی مجهز به کیت کویل‌اور برای چرخ‌‌های جلو است که می‌توان زاویه کمبر، کستر، ارتفاع و نرمی و سفتی آن‌را تنظیم کرد. به گفته دارنده خودرو، دلیل انتخاب سیستم بیل‌اشتاین 6 سیلندری برای عقب و استفاده نکردن کویل‌اور برای چرخ‌‌های عقب این بود که سواری کاملا حالت مسابقه‌ای پیدا می‌کرد و مناسب کاربری روزمره نبود. هم‌چنین برای جلو و عقب استرس‌بار نصب شده که وظیقه خنثی کردن بیشینه نیروی وارد بر یک چرخ، با اعمال به چرخ هم‌محور را عهده‌دار است.

طراحی داخلی

فرمان M برای کنترل در مانورها همانند یک خودرو مسابقه‌ای بسیار کوچک و در عین حال ارگونومیک طراحی شده. هم‌چنین برای پدال‌ها روکش آلومینیومی نصب شده. محل و طراحی قرارگیری پدال‌ها کاملا مهندسی شده و راحت است که به هیچ عنوان قابل مقایسه با خودرو‌های رایج در خیابان‌ها نیست. خم داشبورد و فاصله ادوات تا راننده در بهترین حالت ممکن طراحی شدند و ساعت عقربه‌ای نوستالوژیک روی داشبورد به تنهایی شما را به سفری30 ساله می‌برد! در مجموع نباید انتظار تجملات داشت. اما در عوض طراحان آلمانی جهت ایجاد انگیزه برای شما به منظور حرکت با شتاب بیشتر، تمام تلاش خود را کرده‌اند و با ید اذعان کنیم موفق هم بوده‌اند.

E30 به‌عنوان یک خودرو سال 1984از آپشن و تجهیزاتی قابل توجهی برخوردار است. از بین این آپشن‌ها، بیشترین موردی که جلب توجه می‌کند پنل انجین چک در بالای آینه وسط است که به شما حس نشستن در کابین هواپیما را می‌دهد. این پنل شامل وضعیت چراغ‌ها، روغن موتور، ضدیخ و… است اما متاسفانه پنل مذکور تنها با ئی‌سی‌یو M3 کار می‌کند. در E30 مورد بررسی (نسخه فول آپشن) تمام شیشه‌ها و آینه‌ها، برقی و مجهز به کولر است. حتی زیرپایی‌ها، نمد زیر زیرپایی، گردگیر دنده و ترمزدستی و دسته‌دنده مزین به نشانM هستند. صندلی‌‌های 3 تکه M که در 8 حالت تنظیم می‌شوند کاملا بدن را در آغوش می‌گیرد و مجهز به یک قطعه قابل تنظیم در قسمت جلویی پا هستند که به حفظ موقعیت و پایداری راننده در هنگام مانور‌های سخت کمک می‌کند. هم‌چنین یکی از دیگر آپشن‌‌های کمیاب این است که آینه وسط مجهز به چراغ نقشه‌خوانی است. بخش دیگری از امکانات جالب، وجود چراغ بازدید(Inspection) در پشت‌آمپر 240 کیلومتری پکیج M است که با 3 چراغ سبز، زرد و قرمز وضعیت سرویس‌‌های دور‌ه‌ای را نمایش می‌دهد.

تست سواری

درون E30 می‌نشینیم. صندلی‌‌های 3 تکه تمام بدنمان را فرا می‌گیرند. با نگاهی به طراحی و ادوات داخلی، نخستین نکته‌ای که به ذهن‌ می‌رسد طراحی مینیمال است. پس از شکستن سکوت انجین و اگزوز، فرمان کوچک M-tech2 را در دست می‌گیریم که با توجه به شعاع کم آن و روح اسپرتی E30، کمی سفت است و قابل قیاس با خودرو‌های رایج امروزی نیست.

سواری ماشین برای یک خودرو روزمره، کمی خشک به نظر می‌رسد و فضای کابین همان‌طور که انتظار می‌رود چندان مناسب مسافت‌‌های طولانی همراه با 4 یا5 سرنشین نیست. به فضای مناسب برای شتاب‌گیری می‌رسیم. شتاب خودرو حتی با احتساب سن 30 ساله‌اش برخلاف انتظار ما چندان رضایت‌بخش نیست و در بهترین حالت در شتاب نزدیک به یک زانتیا عمل می‌کند. دلیل عمده ضعف در شتاب اولیه خودرو مورد آزمون، استفاده از میل سوپاپ با پاوربند، در دور‌های بالاست. اما هنوز هم E30 می‌تواند نمره قبولی را در آزمون شتاب کسب کند. ب‌ام‌و با 6 سیلندر در طراحی موتور 2 لیتری به طور قابل توجهی گشتاور را نسبت به نمونه‌‌های 4 سیلندر، افزایش داده و موجب افزایش توانایی‌‌های خودرو در اجرای حرکات نمایشی شده است.

اما در مجموع سواری ب‌ام‌و آن‌قدر بی‌نظیر هست که کسی را ناامید نکند. در آزمایش فرمان‌پذیری، گویاE30 می‌خواهد غم کم‌شتابی را از دلمان در بیاورد. به لطف تقسیم وزن ب‌ام‌و، E30 نمایش بی‌نظیری از چسبندگی و هندلینگ اجرا می‌کند. حتی با سرعت 160 کیلومتر در پیچ‌‌های ملایم احساس امنیت و پایداری از شما دور نمی‌شود. در تعویض لین و مانور‌های فرمان‌پذیری، در سرعت‌‌های بالا به جای اخم و استرس، M3 لبخند رضایت را بر چهره شما می‌نشاند. دقیقا همان چیزی که از یک سری 3 انتظار دارید.

در رابطه با مصرف، طبق ادعای مالک خودرو، با باک 55 لیتری و میانگین سرعت 120 کیلومتر می‌توان به راحتی مسافت 630 کیلومتری تهران-تبریز را پیمود.

نگهداری و تعمیرات

بدون هیچ شکی، بزرگ‌ترین معضلی که فکر هر کسی را پیش از خرید چنین خودرویی مشغول می‌سازد، مسائل مربوط به تعمیر و نگهداری این آلمانی 30 ساله است. بر اساس گفته‌های مالک خودرو، در صورت خرید یک نسخه سالم، می‌توان اکثر صحبت‌‌های منفی مبنی بر خرابی‌‌های روزمره و هزینه‌‌های سرسام‌آور، را نادید گرفت. خودرو مذکور 6 ماه است که به عنوان وسیله عبور و مرور روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد و هیچ مشکلی نداشته.

اما به این معنا نیست که از سختی‌‌های مخصوص ب‌ام‌و می‌توان چشم‌پوشی کرد. البته بیشتر این سختی‌ها ریشه در نبود ابزار مخصوص ب‌ام‌و دارد. به عنوان مثال برای باز کردن کلاچ پروانه نیاز به آچاری مخصوص است که تنها در وسایل یک تعمیرکار ب‌ام‌و پیدا می‌شود. اما جای نگرانی نیست، حتی بدون در دسترس داشتن یک تعمیرکار ماهر ب‌ام‌و، با مکانیک آشنا به خودرو‌های هم‌رده، می‌توانید به سادگی از پس نگهداری، تعمیرات و رسیدگی‌‌های روزمره بربیایید.

در رابطه با تهیه قطعات فنی و تزیینی بر اساس تجربیات دارنده خودرو، برای تهیه لوازم فنی به لطف اشتراک با دیگر مدل‌‌های ب‌ام‌و، مشکلی نخواهید داشت و با قیمتی مناسب در دسترس خواهند بود. برای مثال توپی چرخ‌ها جفتی 300 هزار تومان به فروش می‌رسند یعنی هزینه‌ای مشابه با پژو206. اما در عوض برای تهیه قطعات تزیینی و فنی خاص به دلیل کم‌تعداد بودن واردکنندگان و فروشندگان، گاهی باید هزینه‌‌های گزافی پرداخت کنید.

قیمت

E30‌های 4سیلندر در کشورمان از قیمت 15میلیون تومان برای نسخه‌هایی که نیاز به بازسازی دارند شروع می‌شود تا30 میلیون تومان برای نسخه‌‌های بازسازی شده. مدل‌‌های کمیاب 6 سیلندر هم از حدود 33 میلیون تومان تا بیش از50 میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شوند. به یاد داشته باشید که سلامت اتاق و لوازم روی خودرو2 عامل مهم و اساسی برای قیمت‌گذاری ب‌ام‌و محسوب می‌شوند. در آلمان نیز یک E30 شش سیلندر بازسازی شده در شرایط مطلوب کمتر از 2 هزار یورو به فروش می‌رسد.

سخن پایانی

ظاهر و قابلیت‌‌های اتاق E30 به قدری جذاب است که حتی با گذشت 30سال چیزی از ارزش‌هایش برای ماشین‌دوست‌ها کم نشده. هم‌چنین E30 طبق نظر برخی کارشناسان بهترین اتاق سری 3 تاکنون است و شک نکنید لذتی که با رانندگی E30 احساس می‌کنید به قدری مثبت است که تا چند ساعت اول تحت هیچ عنوانی از ماشین پیاده نمی‌شوید. این نسخه با حضور در مسابقات سرعت، دریفت و درگ در ایران و جهان از پتانسیل‌‌های درونی‌اش خبر می‌دهد. هم‌چنین ب‌ام‌و تاکنون هیچ اتاقی تولید نکرده که بیش از این مورد توجه ماشین‌بازها برای تعویض موتور قرار بگیرد.

این خودرو مناسب کسانی است که به دنبال سواری و هندلینگ کم‌نظیر ب‌ام‌و هستند و از همه مهم‌تر حاضرند پول و وقت خوبی برای ماشین‌شان خرج کنند. اگر هم روزی از لذت‌‌های خیابانی این خودرو سیر شدند می‌توانند با اعمال تغییراتی در پیشرانه و تعلیق به سراغ پیست مسابقه و رقبای سرسخت‌تر بروند.

در پایان از مالک محترم خودرو آقای آریا اسکندرنژاد، بابت در اختیار قراردادن خودرو و وقت خود جهت تهیه این گزارش تشکر می‌کنیم.

بررسی وگزارش: حسام‌الدین جعفری / مجله تخت گاز