سفر و طبیعتگردی از دیرباز در ایران رواج داشته. زیرا ایران سرزمینی پهناور و چهارفصل است که هر اقلیم آن مشخصات خاصی دارد. از کویر و رمل گرفته تا یخچالهای طبیعی در ایران وجود دارد و به قول راوی فقید طبیعت ایران مرحوم محمدعلی اینانلو، ایران جهانی است در یک مرز. اما در سالهای اخیر […]
اما در سالهای اخیر که تب خودروهای شاسیبلند بیش از گذشته در ایران داغ شده است، عده زیادی از علاقهمندان به سمت رشته طبیعتگردی با این خودروها یا گونههای سافاری روی آوردهاند. در مجموع طبیعتگردی با این خودروها را باید به 2 دسته تقسیم کرد. دسته اول حرفهایها هستند که خودروهایشان را به تجهیزات خاص مجهز کردهاند و سفرهای چندروزه را در دل کویر و جنگل تجربه میکنند. اما دسته دوم آنهایی هستند که صرفا یک خودرو شاسیبلند استاندارد خریداری کردند و گاهی هم بهصورت گلگشت (آفرودهای سبک) سفری به طبیعت دارند.
اگر جزو دسته دوم هستید، پس نیاز به تجهیزات خاص ندارید هرچند باید نیازهای اولیه خود و خودرو را مرتفع کنید. اما اگر در دسته اول دستهبندی میشوید، نکات زیادی است که باید مد نظرتان باشد. یادتان باشد برای هر سفر ملزومات خاصی مورد نیاز است. برای رفتن به کویر به تجهیزاتی نیاز دارید که در جنگل شاید فقط بارتان را سنگین کنند و کارایی نداشته باشند. فرض کنید قرار است برای یک کمپ 2 روزه راهی سفری به جنگلهای شمالی کشور شوید. چه تجهیزاتی را به همراه خواهید برد؟ چگونه محل استقرار را انتخاب میکند؟ خودرو شما چه نیازمندیهایی دارد؟ سوالات زیادی در این خصوص همواره از سوی علاقهمندان تازهکار مطرح میشود که اینبار قصد داریم تا حد امکان به آنها پاسخ دهیم.
وقتی مشخص شد که قرار است مثلا به جنگلهای شمالی کشور سفر کنید، باید به فکر تهیه مایحتاج این سفر باشید. مایحتاج این سفر به 2 دسته کلی تقسیم میشوند. نیازهای خودرو و خودتان. بگذارید ابتدا در مورد نیازهای خودرو صحبت کنیم. فرض کنید شما یک پاترول 4 درب دارید که قرار است بهدلیل فضای بار زیادی که دارد، بخش زیادی از بار سفر گروه را به دوش بکشد. پس باید شناخت خوبی از این خودرو داشته باشید. پس نیک میدانید که این خودرو بسیار پرمصرف است و به همین دلیل باید سوخت اضافی زیادی به همراه ببرید. البته بعضی از آفرودرهای حرفهای با افزودن باک اضافه به این خودرو سعی میکنند تا حد امکان با افزایش ظرفیت سوختگیری از حمل سوخت زیاد جلوگیری کنند.
نیاز نیست تجهیزات سنگینوزن اضافی را با خود حمل کنید زیرا این تجهیزات در بسیاری از موارد قابل استفاده نیستند و فقط وزن خودرو را بالا برده و باعث افزایش مصرف سوخت میشوند. گاهی دیده میشود بعضی از خودروهای آفرود با 2 زاپاسبند فلزی و 2 لاستیک زاپاس راهی طبیعت میشوند. در سفرهای طولانی آفرود و یا مسابقات این امر عادی است اما برای یک سفر 2 روزه کافی است شما یک چرخ زاپاس و تجهیزات پنچرگیری در اختیار داشته باشید.
روغن موتور، روغن ترمز، روغن هیدرولیک (در صورت هیدرولیک بودن فرمان)، تسمهها مثل تسمه موتور و دینام، جعبه آچار و لامپهای اضافی چراغهای خودرو از جمله وسایلی هستند که باید حتما آنها را به همراه داشته باشید. بهتر است از لاستیکهای مخصوص زمینهای گلی که به Modding معروف هستند استفاده کنید. هرچند هزینه تهیه لاستیکهای مختلف برای خودروهای آفرود بسیار بالاست اما در صورت امکان استفاده از این لاستیکها کار سادهتری خواهید داشت.
در مسیرهای جنگلی که پر است از شیب و چاله مجهز بودن خودرو شما به وینچ میتواند در بسیاری از موارد خودرو را از واماندگی نجات دهد. اما به شرطی که راه و رسم استفاده از وینچ را نیز به خوبی بدانید.
وسایل نشتبندی و چسبهای قوی که سطوح مختلف را به هم متصل و آببندی کنند نیز از دیگر الزامات چنین سفری است. اگر اتفاقی مثلا برای رادیاتور خودرو بیفتد باید بتوانید آن را نشتبندی کنید. بهتر است لولههای اصلی رادیاتور را نیز به همراه داشته باشید زیرا در صورت پوشیده بودن لولههای متصل و افزایش دمای پیشرانه در مسیرهای پرفشار امکان ترکیدگی آنها وجود دارد.
همچنین بهتر است قطعاتی مثل شمع، وایر و در صورت وجود دلکو در خودرو، قطعات یدکی آن را نیز به همراه داشته باشید که البته جای زیادی در خودرو نمیگیرند. البته شاید باورش سخت باشد اما در بسیاری از سفرهای سنگین آفرود، آفرودرها حتی مجبور به تعمیر موتور و تعویض یاتاقانها در منطقهای مثل ریگ جن شدند! کابلهای رابط برای باتری به باتری کردن در صورت نیاز هم از دیگر تجهیزاتی هستند که در صورت نیاز بهتر است همراهتان باشد. اما مهمترین نکته، پیشگیری قبل از درمان است و به همین دلیل بهتر است پیش از سفر خودرو را کاملا بازدید کنید و حتی اگر همه تجهیزات دیگر را به همراه نداشتید، حتما یک جعبهآچار مجهز، پمپ باد برقی و جک لیفت را همراه داشته باشید.
خب حالا تصور کنید که با یک پاترول مجهز و سرحال به دل جنگلهای کلاردشت رفتهاید تا به ارتفاعات مازیچال برسید و کمپ را برپا کنید. به نظر شما بهترین مکان برای برپایی کمپ کجاست؟ بدون شک بهتر است محلی را انتخاب کنید که شیب روبهپایین داشته باشد. دقت کنید که اگر در زمینهای نمدار و خاکی قرار است اقامت کنید، بهتر است در شیب بالادست شما تختهسنگهای بزرگ قطعهقطعه وجود نداشته باشد زیرا ممکن است سطح زیرین این سنگها سست شده و خدای نکرده به سمت کمپ شما حرکت کنند.
در فصولی مثل بهار که رعدوبرق و رگبار بسیار زیاد است، نباید زیر درختان بلند چادر بزنید زیرا رعدوبرق بهخصوص در ارتفاعات میتواند به درختان برخورد کند. اگر هوا بارانی است کمپ را جایی برپا کنید که مطمئن باشید در صورت بارانی شدن هوا، آب به سمت کمپ شما جاری نشود. در فصول پرباران نباید در بستر و یا نزدیک لبه رودخانه کمپ را برپا کنید. اما بهتر است در صورت وجود آب در منطقه، جایی قرار بگیرید که آب در دسترس باشد. هرچند فراموش نکنید آب مورد نیاز برای آشامیدن را بهتر است همواره به اندازه کافی به همراه داشته باشید.
به جهت باد دقت کنید تا اگر میخواهید آتش روشن کنید، دود و شعلهها توسط باد به سمت کمپ و درختان کشیده نشود. از اردیبهشتماه تا اواخر شهریور خزندگانی مثل مارها، حیواناتی مثل گرازها و حشراتی چون عقرب و رتیل در اوج فعالیت قرار دارند. بهخصوص وقتی در اردیبهشتماه کمکم هوا روبهگرمی (بهخصوص در شبها) میرود، فعالیت این حیوانات در شبها به اوج میرسد. پس بهتر است در جایی کمپ را برقرار کنید که سطح صاف داشته باشد و مثلا در نزدیکی کمپ شما سوراخهای بین سنگها یا در زمین دیده نشود.
غذاها، میوهها و در کل خوردنیها را در نایلونها و بستههایی قرار دهید که بوی آنها در محیط نپیچد، زیرا این بو مثل یک راهنمای GPS، حیوانات را به سمت کمپ شما میکشاند. بهتر است کمی نفتالین با خود به همراه داشته باشید و مقداری از آن را دور چادر بریزید تا حشرات و حیواناتی مثل مارها را از چادر شما دور کند. میوهها خوراک خوبی برای گرازرها هستند و بهتر است آنها را در خودرو نگهداری کنید.
هرچند روشن کردن آتش و دم کردن چای و پختن غذا در طبیعت لذت دیگری دارد اما، بهتر است همیشه مقداری سوخت، اجاق و زغال به همراه داشته باشید زیرا ممکن است چوبهای خشک در منطقه به اندازه کافی یافت نشود و در این صورت نباید از شاخههایتر درختان استفاده کنید.
قطب نما و GPS از جمله ابزارهایی هستند که در شرایط خاص میتوانند به کمک شما بیایند. زیرا در دل جنگلهای مرتفع ممکن است تلفن همراه شما با افت آنتن روبهرو شود. ضمنا نقشه منطقهای که قصد حرکت به سمت آنجا را دارید بهتر است همراهتان باشد.
همیشه سعی کنید به جز لباسهای مرسوم مثل لباسهای خنک در فصل بهار، لباسهای مناسب باران و عایق را هم در نقطهای از خودرو جای دهید و بگذارید همانجا بماند.
ممکن است برنامه 2 روزه کمپ شما به دلایلی از جمله خرابی خودرو و… طولانی شود. پس همیشه مقداری غذا بهصورت کنسرو و آب اضافه به همراه داشته باشید.
جعبه کمکهای اولیه باید مثل کپسول اطفاع حریق همیشه در هر خودرویی وجود داشته باشد. اما در خودروهای آفرود بهدلیل سفرهای پرهیجانتر یک امر الزامی است. همچنین چراغ قوه ترجیحا شارژی هم از دیگر ابزارهای مورد نیاز شماست.
توصیه میشود کودکان کمتر از 10 سال را با خود به سفرهای طولانی طبیعتگردی و فضاهای دورافتاده نبرید اما درصورتیکه این تئوری را نقض کردهاید، بهتر است یک سوت را گردن کودک بیندازید تا درصورتیکه خدای نکرده در منطقه گم شد با سوت زدن شما را برای پیدا کردنش راهنمایی کند.
وسایلی مثل بیل، اره و یا چاقوهای مقاوم میتوانند در چنین سفری به کارتان بیاید. ضمنا سعی کنید از مواد آتشزا مثل ژلهای مخصوص برای روش کردن آتش استفاده کنید و از ریختن بنزین، نفت و تینر روی آتش خودداری کنید. زیرا این مواد قابلیت انفجار دارند و ممکن است در حملونقل خطرساز شوند.
شبهنگام اگر در چادر میخوابید حتما از خاموش شدن آتش اطمینان حاصل کنید زیرا باد میتواند دوباره شعلهها را شعلهور کند و به سمت چادر شما و یا جنگل بکشاند.
در نهایت فراموش نکنید بهتر است قبل از سفر یک لیست از مایحتاجتان تهیه کنید و طبق این لیست اقدام به جمعآوری لوازم و ابزارها کنید تا چیزی از قلم نیفتد. هیچوقت فراموش نکنید وقتی به دامان طبیعت میروید یعنی شما میهان طبیعت هستید، پس نباید طوری رفتار کنید که میزبان از دست شما ناراحت شود. نباید بعد از ترک منطقه اثری ناهنجار از شما و حضورتان در طبیعت میهماننواز باقی بماند.
نوشته : امید آذرزمانی
دیدگاه خود را بنویسید