باتری خودرو یکی از مهمترین قطعات فنی به شمار می رود که انرژی الکتریکی مورد نیاز خودرو را تامین می کند. این قطعه به ظاهر کوچک و ساده، نیازمند مراقبت و توجه در نگهداری بوده و یک راننده حرفه ای باید با روش های احیاء کردن باتری دشارژ و دلایل خرابی باتری خودرو آشنا باشد. […]
گزارش اختصاصی پایگاه خبری رسمی جوان خودرو
با نزدیک شدن به فصل تابستان و اوج گرفتن گرمای هوا، لازم دانستیم که این مطلب آموزشی در خصوص باتری خودرو را تهیه کنیم. به دلیل استفاده زیاد از کولر خودرو در فصل تابستان، انرژی زیادی برای به حرکت درآوردن کمپرسور و موتور فن ها استفاده می شود. به همین دلیل باطری خودرو در فصول گرم بیشتر در معرض خرابی قرار می گیرد.
این در حالیست که در فصول سرد، فن ها میتوانند موتور را خنک کنند. اما وقتی به فصول گرم نزدیک میشویم دمای موتور افزایش پیدا کرده و فنها هم نمیتوانند خیلی کار خنککاری را انجام دهند. این تاثیر مستقیم کولر بر باتری خودرو است. استفاده کردن از کولر خودرو دمای موتور را افزایش داده و این افزایش دما باعث خرابی باتری می شود.
باتری خودرو به دمای هوا حساس است. یکی از علل خرابی باتری حرارت بالای موتور خودرو است. باتری اکثر خودروها در کنار موتور جانمایی شده است. این مساله باعث تبخیر سریعتر الکترولیت یا آب اسید باتری ها میشود. در نتیجه باتری حالت عایقی هم پیدا کرده و الکترون های کمتری از خود عبور میدهد. همچنین حرارت موتور باعث خرابی صفحات باتری و خورندگی آن میشود. این مساله نیز باعث خرابی باتری خواهد شد.
یکی از روش هایی که تا 30 درصد از خرابی باطری خودرو بر اثر تغییرات دما جلوگیری می کند، عایق بندی باتری است. این عایق بندی در بعضی خودروها به صورت فابریک توسط کارخانه سازنده انجام می شود و در خودروهایی که فاقد این عایق هستند، با پشم شیشه های فویل دار با چاشنی خلاقیت قابل ایجاد است.
باتری خودروها به 2 دسته تقسیم می شوند. باتری های آب اسیدی و باتری های اتمی که در ایران به باتری خشک معروف هستند. باتری اسیدی قدیمی تر و ارزان تر از باتری اتمی بوده و با 6 درب روی بدنه باطری شناخته می شود. محلول الکترولیت در این باتری ها از 65 درصد آب و 35 درصد اسید تشکیل شده است. این باتری ها نیاز به مراقب دارند و این 6 در برای اینکه به صورت دوره ای آن ها را باز کنید و سطح اب باتری را چک کنید تعبیه شده اند. در صورت پایین رفتن سطح الکترولیت (اسید)، کافیست مقداری آب مقطر به آن اضافه کنید.
اما باتری های اتمی یا خشک مدرن تر هستند و طول عمر بیشتری از باتری های آب اسیدی دارند. داخل این باطری ها هم محلول الکترولیت یا اسید وجود دارد. اما به دلیل جنس و نوع صفحات داخلی این باطری ها، اسید آن ها کاهش نمی یابد و از این نظر نیاز به مراقب ندارند. به همین دلیل عبارت MF یا Maintenance free یعنی بدون نیاز به مراقبت، روی این دسته از باتری ها درج شده است. برای مطلع شدن از شارژ یادشارژ بودن باتری های اتمی کافیست به چشمی 3 حالته روی باتری دقت کنید. اگر سبز رنگ بود، یعنی باتری شارژ کافی دارد. اگر سیاه بود یعنی باتری ضعیف شده است و اگر سفید بود، نشان از تخلیه شدن باطری دارد.
هر 2 نوع این باتری ها قابلیت شارژ و دشارژ دارند. باتری های اسیدی و اتمی در آمپرهای مختلف تولید می شوند، اما قدرت خروجی هر 2 این باتری ها یکسان و معادل 12 ولت است.
برای اینکه از خالی شدن شارژ باتری خودرو جلوگیری شود، لازم است راهکارهایی را در ذهن داشته باشید و به آن ها توجه کنید. گاهی اوقات باطری خودرو بهطور مداوم دچار ایراد میشود. در این حالت میتوان گفت که به احتمال زیاد باتری خراب شده و باید تعویض شود. اما خراب یا خالی شدن باتری دلایل متفاوتی دارد که اگر از آنها مطلع باشید، میتوانید تا حد زیادی از این مشکل جلوگیری کنید و طول عمر باتری خودرو را افزایش دهید.
یکی از اصلیترین دلایل خالی شدن باطری خودرو که احتمالا برای شما هم اتفاق افتاده، روشن ماندن چراغهای خودرو است. وقتی پس از خاموش کردن اتومبیل، فراموش میکنید که چراغهای آن را نیز خاموش نمایید، باتری به راحتی خالی میشود. حتی اگر چراغ کوچک داخل کابین برای مدت طولانی روشن بماند، باعث خالی شدن باتری خودرو خواهد شد.
یک باتری ضعیف توانایی کمتری برای نگه داشتن شارژ دارد. اگر مدت زیادی از عمر باتری شما میگذرد، احتمالا ضعیف شده و دور از انتظار نیست که خیلی زود خالی شود. باتری های بیکیفیت نیز این چنین هستند. فراموش نکنید که اگر باطری خودرو ضعیف است، هر لحظه امکان دارد که خالی شود و برای شما دردسر ایجاد کند. پس بهتر است نسبت به تعویض آن با یک باتری نو اقدام کنید.
اگر سیستم برق کشی خودرو دچار نقص شود، میتواند شارژ باتری را خیلی زود خالی کند. به همین دلیل است که معمولا توصیه میشود برای نصب قطعات الکتریکی مانند سیستم صوتی یا دزدگیر، به نمایندگیهای مجاز و مراکز تخصصی مراجعه کنید. اگر این قطعات به درستی نصب نشوند، در سیستم برق کشی خودرو اخلال ایجاد شده که اصطلاحا به آن برق دزدی میگویند. این مشکل، باتری خودرو را خیلی زود خالی میکند.
همواره حواستان به اتصالات باطری خودرو باشد. این اتصالات که معمولا به وسیله قلع انجام میشوند، امکان پوسیده یا اکسید شدن دارند. در صورت اکسید شدن اتصالات باتری، برق رسانی به قسمتهای مختلف با اشکال مواجه میشود و شارژ شدن باتری نیز بهخوبی صورت نمیگیرد. در نتیجه باید انتظار دشارژ شدن باتری خودرو را داشته باشید.
خالی شدن باتری خودرو معمولا زمانی رخ میدهد که موتور خاموش است. اما وقتی اتومبیل شما روشن و در حال حرکت باشد و متوجه شوید که باطری آن خالی شده است، به احتمال زیاد دلیل این مشکل به دینام باز می گردد. چون با حرکت خودرو، باتری شارژ میشود و اگر این اتفاق نیافتد، علت شارژ نشدن باتری خودرو حتما به دینام مربوط است. برای اینکه از این ایراد مطمئن شوید، ابتدا میتوانید تسمه دینام را بررسی کنید. چون احتمال پارگی یا فرسودگی آن وجود دارد. اگر تسمه سالم بود، احتمالا خود دینام خراب شده است.
باطری خودرو در هوای خیلی گرم یا خیلی سرد کارایی خود را از دست میدهد. گرما و سرمای زیاد باعث تغییر در مایع الکترولیت داخلی باتری میشود و این مسئله روی شارژ شدن باتری تاثیر منفی میگذارد. بنابراین تغییرات دمایی شدید هم یکی از دلایل دشارژ شدن باتری خودرو است.
اگر خاک زیادی روی باطری خودرو نشسته باشد یا روی آن با روغن و گریس پوشیده شود، دمای باتری افزایش پیدا کرده و این موضوع در دراز مدت منجر به خالی شدن باتری خودرو خواهد شد. پس بهتر است باتری خودرو را همیشه تمیز و خنک نگه دارید. البته سرمای بیش از حد هم به باتری آسیب میزند. به همین دلیل توصیه میشود که در زمستانها، خودرو را در پارکینگهای سرپوشیده پارک کنید.
در نهایت، همیشه سعی کنید سرویس خودرو را به موقع انجام دهید. یکی از دلایلی که باعث فشار زیاد روی باتری خودرو میشود، سرویس نبودن خودرو است. اگر موتور خودرو یا حتی باد لاستیکها تنظیم نباشند، فشار روی باطری زیاد شده و مصرف آن را افزایش می دهند.
حالا اگر هیچ یک از موارد بالا را رعایت نکردید و شارژ باتری خودرو تخلیه شد، چه کار کنیم؟ شاید تا به حال برایتان پیش آمده باشد که سوییچ خودرو را بچرخانید، اما روشن نشود. روشن نشدن خودرو دلایل مختلفی دارد، که در اینجا به تفصیل در مورد آن ها گفته ایم. در صورتی که هنگام باز کردن سوییچ، صفحه آمپر روشن شد، اما با روشن کردن چراغ ها نور آمپر کم شد، یعنی باطری خودرو به دلیل مشکلی، شارژ کافی ندارد.
عمر باتری در خودروهای مختلف متفاوت است و به نوع استفاده از خودرو و عوامل مختلفی بستگی دارد. مثلا مقدار کاری که از باتری میکشید و تعداد لوازم جانبی الکتریکی که روی خودرو نصب شدهاند، همگی روی عمر باطری خودرو تاثیر میگذارند. اما بهطور معمول، یک باتری باکیفیت باید حدود ۲ سال عمر داشته باشد.
بعضی اوقات باتری قدیمی خودرو نیاز به تعویض دارد، اما در بعضی موارد می توان همین باتری خراب و قدیمی را با روش هایی احیا کرد. در هر صورت، اگر باتری خودرو دچار مشکل شد، می توانید روش های زیر را امتحان کنید.
اولین راهی که هنگام خرابی باتری خودرو به ذهن راننده می رسد، تعویض آن با یک باتری نو یا تماس با نمایندگی و شرکت های ارائه دهنده خدمات خودرویی، برای حمل خودرو به تعمیرگاه یا رفع ایراد باتری خودرو در محل است. اما راه های دیگری هم وجود دارد که می تواند باتری خودروتان را نجات دهد.
یکی از راه ها، شوک دادن با باتری با استفاده از یک تقویت کننده باتری خودرو است. البته اغلب مکانیک ها این کار را انجام می دهند. همچنین در خودروهای مدرن امروزی که به کامپیوترهای پیشرفته مجهز شده اند، یک بسته تقویتی ولتاژ مطمئن به باتری خودرو ارسال می شود و احتمال سوختن وسایل الکترونیکی خودرو با این کار کاهش می یابد.
استفاده از بسته تقویت کننده باطری فرایند نسبتا آسانی دارد که تقریبا هر راننده ای می تواند از پسش برآید. در صورتی که از شارژ بودن بسته تقویت کننده اطمینان حاصل کردید، خودرو و تمام وسایل الکترونیکی موجود در آن را خاموش کنید. هر شارژر USB یا هر وسیله مصرف کننده اینچنینی که به خودرو متصل است را جدا کنید.
در محفضه موتور سراغ باتری بروید و ترمینال های آن را در معرض دید قرار دهید. (البته باتری بعضی خودروهای در محفضه موتور قرار ندارد) ترمینالهای باتری خودرو معمولاً قرمز (مثبت +) و سیاه (منفی -) هستند. برای برقراری اتصال مناسب، باید ترمینال ها را تمیز کنید. بسته تقویت کننده را در یک مکان امن قرار دهید. CLAMP RED و CLAMP سیاه را لمس نکنید، آنها جرقه میزنند و ذوب میشوند.
گیره قرمز را به ترمینال باتری مثبت (قرمز) وصل کنید. گیره سیاه را نیز به یک قطعه فلز بدون رنگ و نزدیک وصل کنید. بسته تقویت کننده را روشن کرده و منتظر بمانید (برای مدت زمان توصیه شده به مدل خاص خود مراجعه کنید)، سپس کلید را بچرخانید تا خودرو روشن شود. بسته تقویت کننده را جدا کنید، اجازه دهید خودرو ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کار کند تا باتطری شارژ شود. در شرایطی که باتری خودرو سالم باشد و شارژش به دلیل روشن ماندن چراغ یا مواردی از این دست تخلیه شده باشد، با این روش احیا می شود.
راه بعدی احیاء کردن باتری خودرو، استفاده از روش باتری به باتری با یک خودروی دیگر است. البته حواستان باشد که در فرایند باطری به باطری کردن اشتباهی نکنید که منجر به ایجاد جریان الکتریکی متناقض و در نهایت آسیب به قطعات الکترونیکی خودرو شود. برای باتری به باتری کردن لازم از کابل های جامپر را در خودرو داشته باشید. یک خودروی دیگر هم باید حاضر به باتری به باتری با خودرو شما شود. خودروهای را به یکدیگر نزدیک کنید.
این روش شباهت زیادی به استفاده از بسته تقویت کننده دارد. در این روش هم باید تمام وسایل الکترونیکی داخل خودرو را غیر فعال کنید. وسایل نقلیه را خاموش کنید. ترمینالهای باتری را پیدا کرده و از تمیز بودن آنها اطمینان حاصل کنید. گیره قرمز (مثبت) را به ترمینال مثبت (نشان داده شده توسط +) روی باتری خاموش وصل کنید. سپس گیره قرمز (مثبت) را به ترمینال مثبت باتری در حال کار وصل کنید. گیره سیاه (منفی) را به ترمینال منفی (نشان داده شده توسط -) روی باتری در حال کار وصل کنید.
گیره سیاه و سفید دیگر را به یک قطعه فلز تمیز و بدون رنگ وصل کنید. در این مرحله یک یا دو دقیقه صبر کنید. اگر باتری خالی شده خیلی خالی نباشد، ممکن است بتوانید بدون نیاز به روشن کردن ماشین اهدا کننده، باتری خودرو را شارژ کنید. اگر بعد از یک یا دو دقیقه به نتیجهای نرسیدید، خودرو اهدا کننده را روشن کنید و اجازه دهید دوباره برای یک یا دو دقیقه کار کند. اگر همه چیز خوب پیش رفته باشد، خودروی دارای باتری خالی باید روشن شود. در غیر این صورت چند دقیقه دیگر منتظر بمانید.
در این روش هم بعد از روشن شدن خودرو 10 تا 15 دقیقه خودرو را روشن نگه داردی تا باتری کاملا شارژ شود.
روش دیگر روشن کردن خودرویی که شارژ باتری اش کافی نیست، هل دادت خوردو و رساندنش به یک سرعت معقول و استارت زدن است. البته این روش تنها برای خودروهای دنده ای جواب می دهد و اگر تلاش کنید یک خودروی اتوماتیک را با هل دادن روشن کنید، به احتمال زیاد به گیرباکسش آسیب وارد می شود.
روی صندلی راننده بنشینید و سوئیچ را باز کنید. پای خود را روی پدال ترمز قرار داده و ترمز دستی را آزاد کنید. دسته دنده گیربکس دستی خودرو را در دنده ۲ قرار دهید. این کار با دندههای دیگر هم قابل انجام است. اما زمانی که کلاچ را رها میکنید، دنده دو بهترین و نرمترین پرفورمنس را در اختیارتان قرار خواهد داد. پدال کلاچ را تا ته فشار دهید. در این لحظه، تنها چیزی که خودروی شما را سر جای خود نگه داشته پدال ترمز است، از این رو حتماً تا لحظهای که آماده حرکت نشدهاید پای خود را روی پدال ترمز نگاه دارید.
سپس پدال ترمز را رها کنید. از آن جایی که خودرو در سرازیری قرار دارد یا چند نفر آن را هل می دهند، زمانی که پدال ترمز را رها کنید، خودرو شروع به حرکت خواهد کرد.
زمانی که سرعت خودرو حدوداً به ۱۰ کیلومتر بر ساعت رسید، به آرامی پدال کلاچ را رها کنید. صدای موتور را می شنوید که تلاش میکند روشن شود و احساس خواهید کرد که خودرو میخواهد سرعت خود را کمتر کند. پس از چند ثانیه، موتور روشن خواهد شد.
در صورتی که باتری خودرو بهطور کامل خالی شده باشد، شارژ آن ممکن است تا ۲۰ ساعت هم طول بکشد! اما در حالت عادی و برای یک باتری نو، مدت زمان شارژ باتری ماشین با دینام بین ۱ تا ۱۰ ساعت متغیر خواهد بود.
در صورتی که باتری خودرو خراب شده یا عمر آن به پایان رسیده باشد، هیچ کاربردی ندارد. بنابراین نگهداری آن فایدهای نخواهد داشت. اما به دلیل اینکه باتری خودرو از مقدار زیادی سرب و اسید تشکیل شده، آن را دور نیاندازید یا در طبیعت رها نکنید، چرا که باعث آلودگی محیط زیست می شود. اکثر فروشنده های باتری خودرو ، با دریافت باتری قدیمی و غیر قابل استفاده، مبلغی از قیمت باتری جدید کم می کنند.
گردآوری و نوشته: میلاد میرعابدینی
دیدگاه خود را بنویسید