با بالا رفتن گرمای موتور بر اثر مشکل در سیستم خنک کننده، به اصطلاح خودرو جوش آورده و تنها آگاهی است که میتواند از جیب و وقت شما محافظت کند. در حال به پایان بردن زمستان و رسیدن به فصول گرم سال هستیم؛ اتفاقی که نیاز به داشتن سیستم‌های تهویه مطبوع و روشن‌کردن کولر خودرو […]
در حال به پایان بردن زمستان و رسیدن به فصول گرم سال هستیم؛ اتفاقی که نیاز به داشتن سیستم‌های تهویه مطبوع و روشن‌کردن کولر خودرو را می‌طلبد. ضمن اینکه با گرم‌شدن هوا، تنش‌های گرمایی و فشار کاری سیستم خنک‌کننده خودرو نیز در کنار استفاده از سیستم تهویه مطبوع خودرو، به اوج خود خواهد رسید. این عوامل سبب می‌شوند تا اگر کوچک‌ترین مشکلی در سیستم خنک‌کننده وجود داشت، از یک قسمت به بیرون سر باز کند و مشکلاتی را ایجاد نماید.
شایع‌ترین این مشکلات جوش آوردن خودرو و دردسر‌های پس از آن است. اما اگر ما نیز دچار این اتفاق ناخوشایند شدیم، چه اقداماتی را باید انجام دهیم تا از آسیب دیدن به پیشرانه در کمترین زمان ممکن، جلوگیری کنیم؟ فراموش نکنیم که جوش آوردن موتور خودرو در هر زمانی ممکن است رخ دهد و فقط احتمال آن در فصل گرم سال بالا‌تر می‌رود. در این مطلب به مرور مهم‌ترین و اصولی‌ترین اقدامات لازم در این زمان می‌پردازیم و فرض می‌کنیم که به هر دلیلی نمی‌توانیم عیب پیش آمده را رفع کرده و باید خود را به یک تعمیرگاه برسانیم؛ چرا‌که خیلی از مواقع جوش آوردن خودرو ناشی از خرابی یکی از قسمت‌های سیستم خنک‌کاری است.
1. وقتی پی به گرم شدن و بالا رفتن غیر‌معمول دمای آب خودرو بردیم، باید سریعا خودرو را در یک محل مطمئن متوقف کنیم. رانندگی با این حالت میتواند خسارات جدی به پیشرانه خودرو وارد کند. همیشه بهتر است تا قبل از رسیدن دمای آب به حدود 100 درجه سانتی‌گراد و روشن شدن چراغ توقف خودرو، اقدام به توقف خودرو و یافتن عیب کنیم.
2. درب موتور خودرو را بالا می‌زنیم. این کار باعث می‌شود تا انتقال حرارت پیشرانه سریع‌تر صورت بگیرد و از طرفی بتوانیم اقدامات بعدی را انجام دهیم. اگر در موقع باز کردن درب موتور، متوجه حجم بیش از حد بخار آب شدیم، باید مراقب باشیم که شاید درب رادیاتور خودرو باز بوده و احتمال ریختن آب داغ به بیرون وجود دارد. پس با احتیاط عمل کنیم.
3. از باز کردن درب رادیاتور به شدت خودداری کنیم. چرا که آب درون آن دارای فشار و گرمای زیادی است و با باز شدن درب رادیاتور به بیرون فوران خواهد کرد. حتی‌الامکان از قرار گرفتن مستقیم در راستای درب رادیاتور دوری کنیم.
4. باید سریعا به دنبال عیب بود. اگر جوش آوردن خودرو ناشی از کمبود آب در سیستم خنک‌کاری است، باید این نقص را سریعا جبران کنیم. اما اگر این کمبود ناشی از پارگی شیلنگ‌ها بود، باید مشکل را به نوع دیگری حل کنیم. به این معنی که اگر امکان جلوگیری از خروج آب را داریم، آن را انجام داده و بعد اقدام به رفع کمبود آب درون سیستم خنک‌کاری کنیم. اما در هر حال برای جبران کمبود آب، باید از محل اضافه‌کردن مایع خنک‌کاری اقدام کنیم. اگر رادیاتور فاقد این قسمت است، با انداختن یک پارچه ضخیم و بزرگ روی درب رادیاتور، آن را به آرامی باز کنیم تا از پاشش آب به بالا و اطراف به واسطه وجود پارچه، خودداری شود.
5. با اضافه کردن آب به سیستم خنک‌کاری و جبران آن، اقدام به استارت زدن و روشن کردن خودرو در همان محل توقف می‌کنیم. با این کار دمای پیشرانه پایین آمده و حتی در صورت خروج مایع خنک‌کاری، می‌توان دوباره با اضافه‌کردن آن، موتور را خنک کرد. در هر حالتی باید مراقب بود تا آب روی سرسیلندر ریخته نشود. در همین حال بهتر است تا اقدام به پیدا کردن محل نشتی در صورت وجود، کنیم و اگر عیب را در سیستم فن یا پروانه خنک‌کن رادیاتور دیدیم، به تعمیر این قسمت بپردازیم.
اما گاهی مواقع پیش می‌آید که نمی‌توانیم در محلی که توقف کرده‌ایم، مدت زمان زیادی بمانیم و یا لازم است خودرو را به یک تعمیرگاه منتقل کنیم تا عیب اصلی معلوم شده و رفع شود. در این حالت چگونه باید عمل کنیم و خود را به اولین محل توقف ایمن یا تعمیرگاه برسانیم؟
1. تا پایین آمدن دمای آب خودرو منتظر باشیم و سپس اقدام به طی‌کردن مسیر با خودرو کنیم. ضمن اینکه اگر کولر خودرو روشن است، آن را خاموش کرده و به راه ادامه دهیم. کولر خودرو با ایجاد یک فشار مضاعف روی پیشرانه، دمای آن را بالا می‌برد.
2. در مقابل خاموش‌کردن کولر، بخاری خودرو را روشن کرده و آن را در درجه آخر کارکرد قرار دهیم. با این کار، گرمای پیشرانه صرف گرم شدن آب درون سیستم بخاری می‌شود و با چرخش آب درون سیستم خنک‌کاری، بخش گرمایشی اتاق و بخاری و از طرفی کارکرد بخاری و توزیع این گرما، تا حدودی به انتقال حرارت آب سیستم خنک‌کاری کمک می‌شود و در نتیجه بالا رفتن دمای مایع خنک‌کاری دیر‌تر اتفاق خواهد افتاد. حتی اگر بتوانیم با ترفندی، از کلاچ‌کردن کمپرسور کولر در هنگام روشن‌شدن آن خودداری کنیم، روشن کردن سیستم کولر خودرو نیز به طرز بسیار معجزه‌آسایی به خنک‌شدن آب درون سیستم خنک‌کاری کمک می‌کند. (در خودرو‌های مختلف راه‌های متفاوتی وجود دارد. برای مثال در برخی‌خودرو‌ها با قطع‌کردن سوکت برق کمپرسور کولر، از کلاچ‌کردن کمپرسور کولر جلوگیری می‌شود اما در عوض فن‌های رادیاتور با بالا‌ترین دور خود کار خواهد کرد. اما شرط آن کلاچ‌نکردن کمپرسور کولر است! )
3. کاملا مراقب دمای آب باشیم و به محض اینکه متوجه شدیم در حال رسیدن به نقطه جوش خود است، اقدام به خاموش‌کردن پیشرانه کنیم. فراموش نکنیم که جوش آوردن‌های متعدد پیشرانه نه‌تنها باعث سوختن واشر سرسیلندر می‌شود، بلکه میتواند آسیب‌های جدی به بلوک موتور و سرسیلندر نیز وارد کند.
4. اگر دمای آب تغییری نکرد که به مسیر ادامه می‌دهیم. اما با بالا رفتن آب، سریعا موتور خودرو را با توقف کردن در یک محل ایمن، خاموش کرده و دوباره سوییچ را تا قبل از مرحله استارت خوردن پیشرانه باز می‌گذاریم. این کار باعث می‌شود تا فن‌های خنک‌کننده پیشرانه، با بالا‌ترین دور خود گردش کنند و انتقال حرارت از رادیاتور به بیشترین میزان خود برسد. این کار حتی در زمان قرار گرفتن در ترافیک نیز اثر بسزایی در دیر‌تر بالا رفتن دمای پیشرانه دارد.
5. به آرامی در مسیر حرکت کنیم. رانندگی با سرعت یکنواخت و فشار نیاوردن به پیشرانه، نه‌تنها باعث سرد‌شدن موتور می‌شود بلکه از گرم‌شدن ناگهانی آن در اثر اعمال فشار زیاد به موتور جلوگیری خواهد کرد. حتی اگر احتمال می‌دهیم که قرار گرفتن در ترافیک باعث بروز مشکلاتی خواهد شد، بهتر است تا کم‌شدن ترافیک و رسیدن به ساعات کم‌تردد خودرو‌ها، منتظر باشیم.
این کار بهتر از آسیب رسیدن به پیشرانه و تحمل هزینه‌های گزاف تعمیر آن است.
اگر در سیستم خنک‌کاری، نشتی وجود دارد بهتر است تا ابتدا از نشتی آب جلوگیری و یا حداقل میزان خروج آب را کم کرد. ضمن اینکه باید در حین رانندگی، به طور مداوم کمبود آب را جبران کنیم. به همین خاطر اگر حس می‌کنیم قادر به جبران این کمبود نیستیم، بهتر است تا حد امکان موتور را خنک کرده و در حین خنک شدن، پس از هر 20 تا 30 ثانیه، چند استارت بزنیم که از چسبیدن رینگ درون سیلندر موتور جلوگیری شود و از حرکت دادن خودرو تا رسیدن تعمیرکار خودداری کنیم.
اگر خرابی از واتر پمپ است و یا تسمه آن پاره شده، بهتر است تا از روشن‌کردن خودرو جلوگیری کنیم، چرا که به علت عدم چرخش آب درون سیستم خنک‌کاری، موتور به سرعت جوش می‌آورد و آسیب‌های آن شدیدتر می‌شود. در برخی مواقع، گرم کردن موتور به خاطر فشار بیش از حدی است که به آن وارد کرده‌ایم. مثل حمل بار زیاد، طی کردن سربالایی‌های شدید،
روشن بودن سیستم تهویه و… . برای خنک‌کردن پیشرانه در این حالت می‌توان فشار وارده به موتور را کم کرد و با سرعتی که کمترین فشار به موتور وارد شود، به راه ادامه داد. اگر این کار ممکن نیست، بهتر است تا در کنار مسیر توقف کرده، درب موتور را باز کنیم و منتظر خنک‌شدن پیشرانه شویم.
اگر عیب از خرابی فن رادیاتور و یا پروانه آن است، باید سریعا به دنبال راهی برای رفع عیب باشیم. در صورتی که نتوانستیم عیب را برطرف کنیم، می‌توان با دقت زیاد به دمای آب، تا رسیدن به نقطه بحرانی رانندگی کرد و با خاموش‌کردن خودرو در کنار مسیر، منتظر سرد شدن دمای آب بود و با تکرار این کار خود را به یک تعمیرگاه برسانیم.
بعد از خنک‌کاری پیشرانه با آب، باید حتما از ترکیب آب و ضدیخ استفاده کنیم. ضدیخ نقطه جوش و نقطه انجماد پایین‌تری به آب می‌دهد و از ایجاد رسوب در سیستم خنک‌کاری نیز جلوگیری می‌کند.
سعی کنیم تا تکنیک و روش به‌کارگیری و وادار به کار کردن فن‌های خنک‌کن رادیاتور را بدون استفاده از کولر، در مورد خودرو خود بیاموزیم. با این کار می‌توان تا قبل از رسیدن به دور تند فن‌ها، بدون ایجاد بار اضافی کمپرسور کولر، فن‌ها را در دور تند روشن نگاه داشت و زمان گرم شدن آب را بسیار طولانی کرد.
مهندس علیرضا داودی / عصر خودرو
دیدگاه خود را بنویسید