مدیران کمپانی ای ام سی قصد داشتند افکار عمومی نسبت به این برند را تغییر دهند. محصول جدید جاولین نامگذاری شد که به معنی سلطه‌جو و پرخاش‌گر است. جالب است بدانید در سال اول تولید این خودور بیش از 56 هزار دستگاه خطوط تولید را ترک کردند که 10 هزار دستگاه از پیش‌بینی‌های بازاریابان کمپانی […]
به گزارش اختصاصی پایگاه خبری رسمی جوان خودرو
مثل دعواهای خانوادگی و قومی که سال‌هاست ادامه دارد. هربار یک رفتار یک طرف باعث عکس‌العمل طرف دیگر می‌شود. کاری هم از دست ریش سپیدان و بزرگان برنمی‌آید. خون پاسخ خون! از خانواده‌های دیترویتی صحبت می‌کنیم. خانواده فورد، شورولت، دوج، AMC و حتی بیوک. انگار قرار نیست آرامش بر این محله حاکم شود. بیش از 50 سال است که جنگ‌هایی از جنس اسب‌بخار، گشتاور، شتاب و سرعت بین این اقوام سرکش وجود دارد. البته اسناد می‌گوید اولین‌بار پسر شرور فورد یعنی ماستنگ بود که آتش به این خرمن زد!
داستان به ابتدای دهه 60 بازمی‌گردد. دورانی که اهالی دیترویت حجم موتورها را بالا بردند و نسبت تراکم‌ها را افزایش دادند. در نتیجه اسب‌های بخار بیش‌تر و گشتاور بالاتر به‌دست آوردند. فورد تاندربرد، شورولت کورویر، دوج، مرکوری، اولدزمبیل، پونتیاک بیوک و… از جمله کمپانی‌هایی بودند که در ابتدای دهه 60 رقابت تنگاتنگی در کلاس خودروهای پانی‌کار با هم داشتند. اما خانواده فورد یک نگاه متفاوت به این اوضاع داشت.
آنها یک ایده جالب داشتند که از این قرار بود؛ یک کوپه یا کروکی که از تندربرد کوچک‌تر، سبک‌تر، ارزان‌تر (نسبت به تندربرد) و تا حدی از نظر آپشن‌ها در سطح پایین‌تر باشد. در نتیجه این خودرو ارزان‌تر، سریع‌تر، قوی‌تر و جوان‌پسند‌تر از آب در می‌آمد. پس طولی نکشید که این ایده در سال 1963 به دپارتمان طراحی فورد رفت تا در تیمی 4 نفره شامل John Najjar، Philip T. Clark، Joe Oros، Gale Halderman ایده را به واقعیت تبدیل کنند. واقعیتی که در سال 1964 باعث شد یک جنگ تمام‌عیار برای همه دوران به راه بیفتد.
بعد از فروش 600 هزار دستگاهی ماستنگ در سال 1964، دیگر جای شکی برای دیگر همسایگان باقی نمانده بود که باید جلو یکه‌تازی فورد در این بازار را بگیرند. پس شورولت زودتر از بقیه دست به کار شد و در سال 1967 مدل کامارو را به بازار معرفی کرد. در پس آن پونتیاک فایربرد آمد و در سال 1968 نیز (AMC (American Motors Corporation با مدل Javelin وارد میدان شد. در این بین حضور AMC کمی متفاوت بود. زیرا این شرکت سال‌ها خودروهایی چون مدل‌های رامبلر و آمباسادور را تولید کرده بود و حتی در کارنامه آنها تولید نَش متروپلیتن و هادسون هم دیده می‌شد. پس کسی از آنها انتظار نداشت خودرویی کوپه بسازند که در رده خودروهای قدرتمند بازار به جنگ حریفی سرسخت چون ماستنگ برود.
اما مدیران آن دوران این کمپانی قصد داشتند افکار عمومی نسبت به برند AMC را تغییر دهند. پس برای طراحی یک کوپه چست و چابک به سراغ طراح کارکشته خود Richard A. Teague رفتند. کسی که طراحی اولدزمبیل راکت، جیپ چروکی و چند محصول ای‌ام‌سی از جمله مدل کاوالیر را در کارنامه داشت. به‌این‌ترتیب کانسپت این خودرو در سال 1966 با نام AMX ساخته شد و 2 سال بعد نمونه‌های اولیه آماده عرضه به بازار شدند. محصول جدید جاولین نامگذاری شد که به معنی سلطه‌جو و پرخاش‌گر است.
جالب است بدانید در سال اول تولید این خودور بیش از 56 هزار دستگاه خطوط تولید را ترک کردند که 10 هزار دستگاه از پیش‌بینی‌های بازاریابان کمپانی بیش‌تر بود. البته قبلا بین سال‌های 1947 تا 1953 در استرالیا و انگلستان نیز خودرویی با همین نام تولید شده بود که Jowett Javelin نام داشت و هیچ ارتباطی بین این خودرو و کمپانی امریکن‌موتور وجود ندارد. بعدها نیز ارتش آمریکا از نام جاولین برای راکت‌های دوش پرتاب نیز استفاده کرد که به آنها قاتل تانک‌های روسی می‌گویند.
جاولین در ماه اوت سال 1967 به‌عنوان مدل 68 با قیمت 2343 دلار به‌فروش رسید. این خودرو همراه با نوآوری‌هایی ساخته شد که به‌طور مثال می‌توان به شیشه جلو اشاره کرد که در تصادف‌ها حالت خود را هم‌چون شیشه‌های امروزی حفظ می‌کرد و یک لایه داخلی داشت. کمربند‌های ایمنی 3 نقطه اتصال و راهنمای روی گلگیرهای کناری هم از دیگر مواردی بودند که به‌دلیل رعایت استانداردهای NHTSA یا همان موسسه ایمنی راه‌های آمریکا روی این خودرو نصب شدند. جاولین بین حریفان خود کابینی بزرگ‌تر داشت و از نظر فضای پا و سر بهترین بین گروه بود.
جاولین از نظر ظاهری شاید ظرافت‌های طراحی ماستنگ را به‌خصوص در سال‌های 67 و 68 نداشته باشد اما یک خودرو ساده و در عین حال چابک است. نمای رو‌به‌رو این خودرو دارای یک سپر بزرگ کرومی است که 2 راهنمای گرد درون آن قرار دارد. از طرفی چراغ‌های گرد ساده این خودرو بی‌شباهت به چراغ‌های گرد و ساده مدل‌های رامبلر نیست. جالین در نمای کناری هم به‌صورت هاردتاپ ساخته شده و هم‌چون بسیاری از خودروهای آمریکایی دیگر فاصله سر راننده تا نوک دماغه خودرو زیاد است. جالب آن‌که آینه کناری تقریبا نزدیک به وسط در کناری نصب شده تا دید نزدیک‌تری به راننده بدهد. از جمله جذابیت‌های جاولین چراغ‌های عقب کشیده این خودرو است که در خودروهای دیگری چون دوج هم دیده شد.
به عقیده کارشناسان سازنده این خودرو می‌توانست هم‌چون فورد جسارت بیش‌تری در طراحی اجزاء مختلف به کار ببرد و خطوط و اشکال ساده را کمی هیجان‌انگیزتر طراحی کند. به همین دلیل کابین جوالین نیز بسیار ساده ساخته شد. سازنده درون کابین یک غربیلک فرمان بزرگ نصب کرد زیرا این خودرو مجهز به سیستم هیدرولیک فرمان نبود. روی در‌های کناری بخشی چوبی شکل وجود داشت که هم‌چون یک فلش روبه‌جلو طراحی شده بود و در نوک پیکان این فلش شیشه بالابرهای دستی قرار داشتند. البته فراموش نکنید با همه اینها از نظر عملکرد فنی و راحتی در رانندگی و فضای کابین، جاولین جلوتر از رقیبان خود بود. به همین دلیل مجله Road & Track در سال 68 این خودرو را ستایش کرد.
جاولین در مدل استاندارد یا SST دارای موتور 6 سیلندر خطی به حجم 3.8 لیتر (232 اینچ مکعب) است که می‌تواند 145 اسب‌بخار نیرو تولید کند. البته اگر در این موتور از کاربراتور دودهانه استفاده می‌شد قدرت به 155 اسب‌بخار می‌رسد. نمونه دیگر موتور 6 سیلندر این خودرو مدل 4.2 لیتری یا 258 اینچ مکعبی بود که می‌توانست 170 اسب‌بخار نیرو تولید کند و تنها در بازار مکزیک ارائه شد. این موتور هم‌چون نمونه 323 از قدیمی‌ترین موتورهای ای‌ام‌سی به‌شمار می‌رفتند که برای محصولات مختلفی از جیپ چروکی تا رامبلر و جاولین مورد استفاده قرار گرفتند. البته بلاک این 2 موتور به‌عنوان بیس مورد استفاده بود و دیگر اجزاء موتور چون میل‌سوپاپ، میل‌لنگ و سرسیلندرها با هم اختلاف‌های بسیاری دارند.
این درحالی بود که عاشقان قدرت و سرعت می‌توانستند موتورهای 8 سیلندر را نیز انتخاب کنند. اولین نمونه 8 سیلندر جاولین 4.8 لیتر یا 290 اینچ مکعب حجم داشت. این موتور 225 اسب‌بخار نیرو تولید می‌کرد. اگر با این موتور راضی نمی‌شدید، می‌توانستید از موتور 343 اینچی یا 5.6 لیتری استفاده کنید که 235 اسب‌بخار نیرو داشت. همین موتور با کاربراتور چهاردهانه تا 280 اسب‌بخار هم قدرت می‌گرفت.
اما سازنده برای آنهایی که قصد داشتند پشت چراغ قرمز از همسایه ماستنگ‌سوارشان کم نیاورند، موتور 390 اینچ مکعبی یا 6.4 لیتری را سفارش می‌دادند. چون این موتور می‌توانست تا 315 اسب‌بخار نیرو بگیرد. 2 گیرباکس 3 سرعته اتوماتیک در لیست سفارش قرار داشتند. هم‌چنین برای آنهایی که به دنبال حس رانندگی واقعی بودند 2 گیرباکس دیگر ارائه می‌شد که یکی دستی 4 سرعته و دیگری 3 سرعته اتوماتیک با ضریب مناسب شتاب بود. در همین سال‌ها Gordon Johncock از رانندگان بنام مسابقات اینداینا پلیس یا همان ایندی 500 در آمریکا در مورد جاولین عقیده داشت این خودرو نمونه‌ای از یک ماشین با ترکیب مناسب و خوش‌تیپ است که از نظر ویژگی‌های فنی هم یک پونی‌کار خوب به حساب می‌آید و باید یک از آنها را به خانه برد!
جاولین در این نسل با یک پکیج جذاب هم ارائه شد که شامل موتور 5.6 لیتری 8 سیلندر، ترمزهای دیسکی در جلو، اگزوز‌های دوتایی کُرومی، سیستم تعلیق خشک و مسابقه‌ای، خط‌کشی بدنه و لاستیک‌هایی با نوار قرمز رنگ بود.
در سال 1968 جاولین با یک پکیج دیگر نیز به بازار ارئه شد که Magnum 500 نام داشت. این خودرو می‌توانست با موتور 343 اینچی در 8 ثانیه سرعت خود را از صفر به 100 کیلومتربرساعت برساند. حداکثر سرعت این خودرو به 120 مایل یا حدود 200 کیلومتربرساعت می‌رسد و 400 متر را در 15.4 ثانیه طی می‌کرد. در اواسط سال 68 بود که موتور جدید 390 اینچی (6.4لیتر) وارد لیست شد. این موتور یک نیروگاه واقعی بود زیرا می‌توانست 576 نیوتن‌متر گشتاور تولید کند و با این‌که هرزگردی زیادی در چرخ‌های عقب جاولین وجود داشت این خودرو می‌توانست در 7 ثانیه از سکون به سرعت 100 کیلومتربرساعت برسد.
جالب آن‌که آمریکن‌موتور از این خودرو با انبوهی از قطعات جانبی و فنی پشتیبانی کرد. قطعاتی که در بخش‌های فنی حتی شامل میل‌سوپاپ، مانیفولد و… می‌شدند و در نمای ظاهری هم اسپویلر و دیفیوزر و خط‌کشی‌های مختلف را در بر می‌گرفتند.
جالب است بدانید میانگین سنی 1000 خریدار اول جاولین 29 سال بود. در سال 69 تغییراتی در خط‌کشی‌های بدنه ایجاد شد که برگرفته از گرافیک حرف C بود. هم‌چنین خط‌کشی Big Bad Orange تنها با رنگ نارنجی ارائه شد. تغییراتی نیز درون کابین به‌وجود آمد که بیش‌تر برای به‌روزرسانی کابین بود. Mod Javelin یک ورژن دیگر بود که در سال 69 ارائه شد. این خودرو دارای درپوش موتور با هود بود و پنل استیل در رکاب‌ها نیز دارای شبکه بودند. در این خودرو از دیفرانسیل کلاچ‌دار و میل موج‌گیر قوی‌تر هم استفاده شد.
گیرباکس 4 سرعته Hurst نیز قابل دسترس بود که برای رویارویی با کامارو، فایربرد و ماستنگ عالی به‌نظر می‌رسید. نسل اول که تا سال 1970 در خط تولید قرار داشت در بخش مسابقات هم توانست موفقت‌های زیادی کسب کند. این خودرو در مسابقات معتبر SCCA’s Trans-Am series که یک جنگ تمام‌عیار با رقیبان بود توانست با رنگ‌آمیزی زیبایی به رانندگی George Follmer رقیبان را یکی پس از دیگری از میدان به در کند.
در سال 1970 ای‌ام‌سی تصمیم گرفت این خودرو را به‌روزرسانی کند و روح اسپرتی بیش‌تری در کالبد آن بدمد. از این‌رو اسپویلر در عقب بدنه اضافه شد و خط‌کشی‌ها نیز کمی تغییر کرد. تغییرات نسبت تراکم موتور، کاربراتورها، حتی استفاده از موتور 304 اینچی یا 5 لیتری AMC با قدرت 225 اسب‌بخار بخشی از این تغییرات بود. البته با تغییراتی در سرسیلندرها و… قدرت موتور 390 اینچی به 330 اسب‌بخار رسید و گشتاور 576 نیوتن‌متری هم در دورپایین‌تر یعنی 3200 دور به‌دست آمد. در سال 70 تغییرات جاولین ریشه‌ای نبود و می‌توان این خودرو را جزئی از نسل اول به‌حساب آورد.
در سال 1971 نسل دوم جاولین وارد بازار شد. این خودرو نیز انبوهی از موتورها را به همراه داشت. اما موتور 360 (5.9 لیتر) و 401 (6.6 لیتر) اینچ‌مکعبی با قدرت‌های 245 و 330 اسب‌بخار از مهم‌ترین نمونه‌های به‌کارگرفته شده در این نسل بودند. البته این 2 موتور در پکیج Rally Pac در این خودرو به‌کارگرفته شدند. پکیجی که شامل نکات فنی بسیاری از جمله دیفرانسیل کلاچ‌دار، ترمزهای دیسکی، لاستیک‌های گودیر با چسبندگی بیش‌تر و… بود. موتور 401 در این سال باید با بنزین 93 اکتان تغذیه می‌شد تا بتواند 400 متر را در 14 ثانیه بپیماید.
در سال 1972 فیس‌لیفتی کوچک روی این خودرو انجام شد که البته به عقیده علاقه‌مندان جذاب نبود. در این سال سازنده برای دوره گارانتی 12 هزار مایل اگر خودرو بیش از یک روز در نمایندگی باقی می‌ماند، یک خودرو جایگزین در اختیار مالک قرار می‌داد تا خودرو او آماده تحویل شود. کاری که خودروسازان ما در سال 2019 هم انجام نمی‌دهند!
جالب است بدانید در سال‌های 82 تا 73 تعداد 4 هزار و 152 دستگاه جاولین با تودوزی‌ای که هنر دست طراحی مد Pierre Cardin بود راهی بازار شدند. در سال‌های 1973 و 74 که آخرین سال‌های تولید این خودرو بودند، تغییرات دیگری در بخش‌های فنی و ظاهری ایجاد شد که موردپسند علاقه‌مندان به این خودرو قرار نگرفت. هنوز هم خودروهایی که در نسل اول جاولین تولید شدند از محبوب‌ترین نمونه‌های آن به‌شمار می‌روند. امروز قیمت یک جاولین نسل اول که در شرایط اوریجینال قرار داشته باشد می‌تواند تا نزدیک به 80 هزار دلار برسد. اما میانگین قیمت مدل‌های بازسازی شده متوسط این خودرو در حدود 25 هزار دلار است.
جاولین ما مدل 1968 است. این خودرو از ورژن SSD به حساب می‌آید و دارای چوب‌کاری‌های داخل کابین است. هم‌چنین پشت‌سری‌های آن تنظیم می‌شود. موتور 343 اینچ مکعبی در این خودرو نصب شده است که نشان می‌دهد خودرو از مدل Go Package است. کاربراتور این موتور نیز چهاردهانه است.
این خودرو تا سال 1980 در تملک یک ایرانی مقیم انگلستان بود و در این سال توسط مالک قبلی آن خریداری شد. این مدل از کمیاب‌ترین خودروهای آمریکایی موجود در کشور است و شاید نمونه‌های این خودرو به تعداد انگشتان 2 دست هم نرسد. از این رو می‌توان گفت این خودرو یک نمونه کلکسیونی ماندگار در ایران است که ارزش آن از ارزش جهانی بالاتر برآورد می‌شود.
در سال‌های اخیر تیونرهای معروف و یا کارگاه‌های تیونینگ در جهان مدل‌های بسیاری از آن را ارتقاء داده‌اند و در نمایشگاه‌های تیونینگ در سطح جهان معمولا می‌توان چند مدل جذاب از آن را پیدا کرد. به‌تازگی یک مدل ۱۹۷۲ از این خودرو با رنگ طلایی خاص و کیت بدنه جذاب معرفی شده است که از موتور دوج هلکت با قدرت خیره‌کننده بیش از ۱۱۰۰ اسب‌بخار بهره می‌برد. البته گویا قدرت موتور تا 1400 اسب‌بخار نیز بالا آمده است که به دلیل مسائل ایمنی با 300 واحد کاهش در سینه این خودرو قرار دارد. البته همان‌طور که می‌دانید موتور 4.5 لیتری هلکت با استفاده از سوپرشارژر می‌تواند در حالت استاندارد 707 اسب‌بخار نیرو تولید کند. اما متخصصین گارگاه رینگ‌برادرز با نصب سوپرسارژر Whipple قدرت آن را افزایش داده‌اند.
نوشته: امید آذرزمانی / عکس: یونس ترابکی
دیدگاه خود را بنویسید