سیستم خنککننده تمامی خودروها از اجزای مختلفی تشکیل شده که یکی از آنها ترموستات نامیده میشود. اگر میخواهید همه چیز در مورد ترموستات خودرو و عملکرد آن را بدانید، بهتر است به ادامه مطلب توجه فرمایید.
به گزارش پایگاه خبری جوان خودرو؛
سیستم خنککننده خودرو معمولا از اجزای اصلی شامل فن خنککننده، واترپمپ، رادیاتور، شلنگها و منبع انبساط تشکیل شدهاست.
فرایند خنککاری موتور به این صورت است که در ابتدا با روشن شدن خودرو، واترپمپ به چرخش درمیآید. معمولا واترپمپ در سر راه تسمه تایم یا تسمه دینام قرار دارد و به همراه آنها شروع به چرخش میکند. چرخش واترپمپ باعث میشود تا آب درون مجاری موتور و اطراف سیلندرها به گردش درآید و بعد از گرم شدن، مجدد به شبکههای رادیاتور ورود میکند تا توسط دمش فن و جریان هوای بیرون خنک شده و دوباره به سمت موتور بازگردد.
نکته حائز اهمیت در این میان آن است که موتور خودرو باید بهمنظور به حداکثر رسیدن بهرهوری و راندمان، در محدوده دمایی خاصی انجام وظیفه کند.
اگر دمای موتور به این محدوده نرسد، راندمان پیشرانه و مصرف سوخت دچار خدشه خواهد شد. پایین بودن دما موجب افزایش گرانروی روغن موتور شده و درنتیجه قطعات متحرک پیشرانه با سختی بالاتر به دوران یا حرکت درخواهند آمد. با این حساب موتور به دشواری کار خواهد کرد و آن نرمی و روانی را که از یک پیشرانه متعارف انتظار داریم، از خود بروز نخواهد داد.
بنابراین بهمنظور آنکه دمای موتور در حداقل زمان ممکن به محدوده مجاز و استاندارد برسد، از یک شیر کنترلکننده مسیر ورود آب به رادیاتور به نام ترموستات استفاده میشود. ترموستات درواقع یک شیر تنظیم حرارتی است که دارای سوپاپ حساس به دما بوده و در محدوده دمایی استاندارد موتور، سوپاپ آن بهطور خودکار پایین میرود تا مسیر ورود آب به سمت رادیاتور را باز کند.
ترموستات خودرو حاوی مقداری پودر مخصوص با دمای ذوب نهچندان بالاست که بعد از گرم شدن ذوب میشود. این تغییر حالت با انبساط همراه است و در اثر آن سوپاپ ترموستات باز شده و جریان آب درون موتور به سمت رادیاتور باز میشود.
بعد از آنکه رادیاتور آب را به اندازه کافی خنک کرد و دمای موتور پایین آمد، مجددا پودر ترموستات به حالت جامد برگشته و سوپاپ آن بهطور خودکار بسته میشود؛ این چرخه به طور متوالی تکرار خواهد شد تا دمای موتور از حد مجاز فراتر نرود.
مشکلات ناشی از خرابی ترموستات خودرو چیست؟
ترموستات خودرو معمولا به دو حالت دچار خرابی میشود؛ یا سوپاپ درست عمل نمیکند و در محدوده دمای مجاز مسیر ورود آب را باز نمیکند که در این صورت، حرارت موتور خیلی سریع و به شدت افزایش خواهد یافت؛ همانطور که اطلاع دارید، افزایش دما میتواند آسیبهای جدی به موتور وارد سازد که افزایش درجه رقیق شدن روغن و کاهش خاصیت آن، افزایش حجم قطعات حساس نظیر یاتاقان، رینگ، پیستونها و درنتیجه گریپاژ کردن این قطعات و… میتواند بخشی از مشکلات ناشی از بسته ماندن ترموستات تلقی شود.
اما اگر سوپاپ ترموستات باز بماند، دمای موتور یا به حد استاندارد نمیرسد یا خیلی دیر به این محدوده وارد میشود. درنتیجه همانطور که اشاره شد سیالیت روغن پایین آمده و قطعات متحرک موتور حرکت خود را با سختی بیشتر انجام خواهند داد و درمجموع فشار بیشتری روی موتور وارد خواهد آمد. همچنین مصرف سوخت بالا میرود و عمر مفید اجزای حساس موتور پایین میآید.
علائم خرابی ترموستات:
مهمترین علامت خرابی ترموستات توجه به نشانگر دمای موتور است؛ اگر متوجه شدید که دمای موتور بیش از حد بالا رفته و از محدوده همیشگی بیشتر شده است، باید اول ذهنتان به سمت خرابی ترموستات برود. در این موارد بهتر است بخاری خودرو را روشن کرده و دور فن آن را در بیشترین قدرت تنظیم کنید تا به این ترتیب بخشی از حرارت موتور از طریق دریچههای هوای کابین خارج شود.
البته اگر دمای موتور خیلی افزایش پیدا کرده میتوان موتور را خاموش کرد و درب کاپوت را باز کرد تا زودتر خنک شود. در این حالت بهتر است در بازههای زمانی کوتاه خودرو استارت بخورد تا رینگهای درون سیلندر آسیب نبیند و به بدنه سیلندر نچسبند.
توصیه میکنیم ترموستات خودرو را در بازههای زمانی کمتر از دو سال تعویض کنید تا با صدمات ناشی از خرابی این قطعه روبرو نشوید.
انواع ترموستات خودرو
برای اکثر خودروها ترموستات تعبیه شده است اما همه آنها از یک نوع نیستند. انواع ترموستات خودرو را میتوان اینگونه طبقهبندی کرد:
ترموستات معمولی یا فانوسی
اگر با استفاده از شرایط فروش اقساطی دنا پلاس توربو اتوماتیک صاحب این خودرو شدهاید و اکنون قصد دارید درباره ترموستات آن اطلاعاتی کسب کنید، خوب است بدانید که نسل ترموستاتهای فانوسی به کلی منقرض شده است!
این نوع ترموستاتها با داشتن الکل، زمان باز و بسته شدن سوپاپ را تشخیص میدادند که البته دقیق نبود. از طرفی به سبب داشتن الکل در محفظه، ایمنی مناسبی هم نداشتند.
ترموستات مومی
هسته اصلی ترموستات خودرو مدل مومی را یک موم محصور شده تشکیل میدهد که انبساط و انقباض آن زمان دقیق باز و بسته شدن سوپاپ برای هدایت یا نگهداری مایع خنک کننده را تعیین میکند.
این موم با رسیدن به درجه حرارت معین، شروع به ذوب شدن میکند و با منبسط کردن فنر، دریچه را باز میکند تا مایع خنککننده به رادیاتور برود. با سرد شدن دما، موم منقبض میشود و دریچه بسته میگردد.
ترموستات الکترونیکی
این ترموستاتها، اطلاعات دمایی را از طریق جریان الکتریکی به مرکز کنترل خودرو ارسال میکنند و دارای مزایای مهمی مانند کاهش آلایندگی و کاهش مصرف سوخت نیز هستند.
ترموستات الکترومکانیکی
این نوع از ترموستات خودرو بسیار پرکاربرد است و مجهز به دو نوع حسگر دما است: یکی انبساط مایع و دیگری انبساط فلز. این نوع ترموستات عمر مفید بالایی دارد و از نظر هزینه نیز به صرفهتر است، زیرا شما را زود به زود مجبور به تعمیر و تعویض نمیکند.
دیدگاه خود را بنویسید