شاید باورتان نشود اما یک موتور خودرو که به شکل ایمن کار می‌کند می‌تواند بر اثر عمل احتراق تا ۲۵۰ درجه فارنهایت گرم شود. البته موتورها می‌توانند دمای بالاتری را هم تحمل کنند که البته سقف آن تا ۴۰۰ درجه فارنهایت است و بعد از آن موتور اتومبیل از کار می‌افتد. به گزارش پایگاه خبری […]
به گزارش پایگاه خبری جوان خودرو؛
طراحان اتومبیل برای مقابله با این گرما و جلوگیری از بالا رفتن آن، سیستم خنککاری را در اتومبیل‌ها تعبیه کرده‌اند. سیستم خنککاری خودرو کمک می‌کند تا گرمای حاصل از احتراق، تراکم گازها و اصطکاک داخلی به خارج از موتور انتقال یابد. در ادامه تلاش خواهیم کرد هم با سیستم خنک کاری خودرو بیشتر آشنا شویم و هم اجزای این سیستم را بیشتر بشناسیم.
دلایل استفاده از سیستم خنککاری خودرو چیست؟
موتور اتومبیل‌ها، میزان گرمای مشخصی را می‌توانند تحمل کنند که در اکثر آنها حدود ۴۰۰ درجه فارنهایت است. با وجود پیشرفت تکنولوژی و مدرن شدن خودروها، باز هم یکی از محدودیت‌های موتورهای احتراق داخلی، داغ شدن و تولید گرمای اضافی و بدون استفاده است. شاید باورتان نشود که بیش از ۷۰ درصد سوخت اتومبیل‌ها بعد از احتراق تبدیل به گرمای غیرقابل استفاده میشود و فقط ۳۰ درصد آن تبدیل به نیروی محرکه در موتور اتومبیل‌ها خواهد شد. بخش قابل توجهی از گرمای تولیدی احتراق در سیلندرها توسط سیستم اگزوز از بخش موتور خارج میشود، اما بخشی از آن به داخل موتور نفوذ می‌کند و باعث گرم شدن بخش پیشرانه اتومبیل‌ها میشود. موتورها بر اثر داغ شدن بیش از حد می‌توانند به نقطه شکست خود برسند. اینجاست که نقش سیستم خنککاری خودروها مشخص میشود.
در حقیقت این سیستم وظیفه دارد که دمای موتور را در مقدار مطلوب خود نگه دارد. به طور خلاصه‌تر می‌توان گفت که از سیستم خنککاری در اتومبیل‌ها استفاده میشود تا هم دمای محفظه احتراق مطلوب باشد و احتراق به شکل بهتر و با آلودگی کمتر انجام شود و هم گرمای بیش از حد سبب نشود که روغن موتور عملکرد موثری نداشته باشد. در ضمن نگه داشتن حرارت در حد مطلوب باعث میشود که فرسایش قطعات و اجزای موتور کمتر شود.
رادیاتور
در سیستم خنککاری با مایع، وقتی مایع گرمای موتور را به خود جذب کرد به سمت رادیاتور می‌آید. وظیفه اصلی رادیاتور هم این است که این گرما را به جریان هوای اطراف خود منتقل کند و به این شکل گرمای موتور را به محیط بیرون موتور منتقل کند. رادیاتور در بیشتر اتومبیل‌ها درست پشت جلو پنجره قرار می‌گیرد تا در معرض حداکثر جریان هوا باشد.
در رادیاتور
برخلاف ظاهر ساده «در رادیاتور»، این قطعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بد نیست بدانید که مایع داخل سیستم خنککاری اتومبیل مانند یک زودپز تحت فشار قرار دارد. علت هم این است که اگر این فشار وجود نداشته باشد و مایع به شکل فشرده شده در سیستم جریان نیابد، این مایع بر اثر حرارت موتور تبخیر شده و تبدیل به بخار میشود.
منبع انبساط و شیلنگ سرریز
همانطور که گفته شد مایع داخل سیستم خنککاری تحت فشار است و اگر این فشار به میزان غیرمجاز برسد سوپاپ فنر درب رادیاتور باز شده و مایع از طریق شیلنگ سرریز به سمت منبع انبساط هدایت میشود. منبع یا مخزن انبساط در اکثر اتومبیل‌ها، یک ظرف با گنجایش حدود ۲ لیتر و از جنس پلاستیک است. همچنین وقتی فشار مایع در سیستم خنککاری اتومبیل کاهش می‌یابد، خلاء در داخل رادیاتور و لوله‌های سیستم خنککاری به وجود می‌آید و مایع از منبع انبساط به طور خودکار به داخل سیستم بازمی‌گردد.
واتر پمپ یا پمپ آب
می‌توان گفت مهم‌ترین قطعه در سیستم خنککاری اتومبیل‌ها همین واتر پمپ است که قلب تپنده این سیستم به حساب می‌آید. وظیفه این پمپ هم به جریان انداختن آب در سیستم خنککاری یا به شکل واضح‌تر در رادیاتور و مجاری اطراف بلوک موتور است، یعنی مایع خنک را از سطح پایین رادیاتور به سمت موتور هدایت می‌کند. واتر پمپ یک پمپ ساده است که نیروی پمپاژ خود را به وسیله تسمه از میل‌لنگ می‌گیرد. البته در اتومبیل‌های مدرن امروزی از واترپمپ‌های برقی هم استفاده میشود.
ترموستات
در یک کلام می‌توان گفت که ترموستات یک شیر حرارتی ساده است که با سرد شدن بسته و با گرم شدن باز میشود. تا وقتی مایع خنک‌کننده داخل سیستم و در بلوک اطراف موتور سرد است و گرمای زیادی ندارد این شیر بسته است و جریان آب در لوله‌های اطراف سیلندرها به کمک واتر پمپ جریان دارد. یعنی در این حالت جریان مایع خنک کننده بدون عبور از رادیاتور، میان موتور و واتر پمپ برقرار است.
پروانه خنک‌کننده یا فن برقی
کار رادیاتور این است که مایع گرم آمده از سوی موتور را خنک کند و دوباره به سیستم خنککاری بازگرداند، اما این وظیفه چطور انجام میشود؟ یک راهش عبور از یک راه طولانی با سطح مقطع کم است که اساسا لوله‌های رادیاتور هم به همین شکل طراحی شده است. یک راه دیگر هم برخورد هوا با این مایع گرم عبوری از رادیاتور است. این کار توسط پروانه خنک‌کننده یا فن برقی انجام میشود. در حقیقت این قطعه در سیستم خنککاری مثل یک دمنده عمل می‌کند و وظیفه ایجاد گردش هوا میان لوله‌های رادیاتور را برعهده دارد تا تماس هوا با لوله‌ها به خنک شدن سریع‌تر مایع داخل رادیاتور کمک کند.
آب یا مایع رادیاتور
در سیستم خنک‌کننده موتور با مایع، نقش اصلی را همان مایع یا اصطلاحا «آب رادیاتور» ایفا می‌کند. قطعا برای این منظور نباید از آب معمولی استفاده کرد، چون هم باعث ایجاد خوردگی در قطعات مختلف سیستم خنککاری میشود و هم اینکه امکان یخ‌زدگی آن در فصول سرد سال زیاد است. در گذشته‌های دور از مخلوط آب و الکل برای سیستم خنککاری استفاده می‌شد، این مخلوط تا دمای منفی ۱۵ درجه، یخ نمی‌زد؛ اما دو مشکل داشت؛ یکی اینکه در دمای کمتر از منفی ۱۵ درجه کارایی‌اش را از دست می‌داد و دیگری هم اینکه همچنان وجود ناخالصی و املاح آب داخل آن باعث ایجاد خوردگی می‌شد. اما امروزه از محلول‌هایی استفاده می‌کنند که ما اصطلاحا آنها را به نام «ضد یخ» می‌شناسیم.
تسمه دینام یا تسمه پروانه
یکی از قطعاتی که باید هر چند وقت یکبار در اتومبیل‌ها مورد بازدید قرار گیرد و در صورت لزوم عوض شود همین تسمه دینام یا تسمه پروانه است. تسمه در حقیقت یک حلقه از جنسی انعطاف‌پذیر مثل چرم، لاستیک، پلیمر و… است که ارتباط بین دو شفت دوران‌کننده را برقرار می‌کند. بسیاری از قطعات اتومبیل نیاز به حرکت دورانی دارند و این حرکت را از طریق همین تسمه دینام و به کمک فولی‌ها از میل‌لنگ موتور می‌گیرند. تسمه دینام یا پروانه وظیفه انتقال قدرت موتور یا همان دوران میل‌لنگ به قطعاتی مثل دینام، واتر پمپ سیستم خنککاری، سیستم تهویه مطبوع و پمپ فرمان هیدرولیک را برعهده دارد
دیدگاه خود را بنویسید