پایگاه خبری رسمی خودرو و صنایع وابسته
شماره مجوز ۸۲۱۸۶ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

سیستم تهویه - کولر خودرو

هر آنچه می خواهید از سیستم تهویه و کولر خودرو بدانید

سیستم تهویه یا کولر، یکی از مهمترین و پرکاربردترین اجزای خودرو به شمار می رود. راحتی و آرامش سرنشینان خودرو در فصل گرم سال در گرو عملکرد کولر خودرو است. تنش و فشار ناشی از گرما بر واکنش های راننده تاثیر مثبت داشته و تحقیقات نشان می دهد، با تجاوز دمای کابین خودرو از 27 […]

میلاد میرعابدینی
جمعه - ۸ مرداد ۱۴۰۰

سیستم تهویه یا کولر، یکی از مهمترین و پرکاربردترین اجزای خودرو به شمار می رود. راحتی و آرامش سرنشینان خودرو در فصل گرم سال در گرو عملکرد کولر خودرو است. تنش و فشار ناشی از گرما بر واکنش های راننده تاثیر مثبت داشته و تحقیقات نشان می دهد، با تجاوز دمای کابین خودرو از 27 درجه سانتی گراد، آمار تصادف رانندگی در شهرها 11 درصد افزایش می یابد.

گزارش اختصاصی پایگاه خبری رسمی جوان خودرو

در این مقاله می خواهیم سیستم کولر خودرو را به طور کامل معرفی و عملکرد آن را تشریح کنیم. اما قبل از هرچیز، بهتر است نگاهی به گذشته این وسیله کاربردی داشته باشیم و ببنیم از کجا پایش به صنعت خودروسازی باز شده است. سیستم تهویه خودروها در ابتدا فقط در فصل های سرد سال کاربرد داشت و تنها می توانست گرما تولید کند. این سیستم در فصل های گرم سال بی استفاده بود، تا اینکه با الهام از کارکرد یخچال، سیستم خنک کننده یا کولر به خودروها اضافه شد.

سیستم تهویه خودرو

کولر از چه زمانی در خودروها مورد استفاده قرار گرفت؟

کولر خودرو که با نام اختصاری A/C شناخته می شود، نخستین بار در سال 1939 توسط مخترعان آمریکایی در خودرو استفاده شد. خودروسازی پاکارد اولین خودروسازی بود که از کولر در محصولش استفاده کرد. اولین نسخه های کولر خودرو کارکردی ابتدایی داشت و از ترموستات بی بهره بود. کار به جایی رسید که با نزدیک شدن به دهه 70 میلادی، بیش از 50 درصد خودروها از سیستم تهویه بهره می بردند.

کولر خودرو تا سال ها با گاز R-12 و CFC-12 با نام تجاری فریون کار می کرد. مواد موجود در این گازها مخرب لایه اوزون بودند و در نهایت استفاده از این ماده سرد کننده در کولر خودرو ممنوع شد. نسل جدید سیستم تهویه خودروها از گاز R-134a و HFC-134a بهره می برد. اما عملکرد سیستم تهویه در این سال ها تغییر چندانی نکرده و تنها کنترل هایی جدید با کاربری آسان تر به آن اضافه شده است. وظیفه اصلی کولر خودرو، همچنان خنک کردن کابین خودرو و حذف رطوبت است.

سیستم تهویه اتوماتیک و سیستم تهویه دستی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

کولر خودرو از اجزای مختلفی از جمله کمپرسور (متراکم کننده) ، کندانسور (چگالنده) و اواپراتور (تبخیر کننده) تشکیل شده است. در بعضی خودروها، کمپرسور کولر انرژی خود را مستقیما از میل لنگ گرفته و در بعضی دیگر کمپرسور به باتری وصل می شود و انرژی خود را تامین می کند. اما از نظر عملکرد، تمام سیستم های تهویه رفتار مشابهی با یکدیگر دارند. اما کنترل های درون کابین آن ها با یکدیگر متفاوت است.

اگر بخواهیم سیستم تهویه خودرو را به 2 دسته تقسیم کنیم، این 2 دسته سیستم های تهویه دستی و سیستم های تهویه اتوماتیک خواهند بود. سیستم تهویه دستی از یک سیستم کنترلی مدار باز با طراحی بسیار ساده بهره می برد. این سیستم بیشتر در خودروهای ارزان و اقتصادی مورد استفاده قرار می گیرد و سرنشین می تواند با تغییر درجه، میزان سرمای خروجی را مشخص کند.

اما سیستم تهویه اتوماتیک، نوعی پیشرفته تر از سیستم تهویه است که در خودروهای جدیدتر مورد استفاده قرار می گیرد. تهویه اتوماتیک از سیستم کنترلی مدار بسته بهره می برد. در این سیستم سرنشین با استفاده از دکمه یا درجه دمای دلخواهش را مشخص می کند و پس از تعیین درجه، سیستم کنترلی تهویه را مدیریت می کند.

کنترلر با مقایسه خروجی تهویه (دمای کابین) و دمای تعیین شده، میزان سردسازی تهویه را تغییر می دهد و این روند تا آن جا ادامه می یابد که دمای کابین با دمای تعیین شده توسط شخص برابر شود. در سیستم تهویه اتوماتیک از نوعی تکنولوژی استفاده شده است که با توجه به شدت گرما و یا سرمای درون کابین، میزان پرتاب باد و دریچه مناسب برای خروج جریان هوا را مشخص می کند. این فرآیند توسط دکمه ای که بر روی آن Auto نوشته شده است فعال می شود و کنترل میزان پرتاب باد و دریچه های فعال را بر عهده می گیرد؛ کلمه Auto به معنای اتوماتیک بودن تنظیم دریچه و پرتاب باد است.

سیستم تهویه - کولر خودرو

سیستم تهویه تک کاناله و چند کاناله

در خودروهای جدید و مدرن امروزی، سرنشینان می توانند دمای بخش خودشان را متمایز از سایر قسمت های خودرو تنظیم کنند. در سیستم تهویه تک کاناله، یک سیستم کنترلی هوای خنک را از طریق دریچه ها به کابین وارد می کند. اما در سیستم های تهویه چند کاناله، از چند سیستم کنترلی استفاده شده که باعث احساس دماهای متفاوت در بخش های مختلف خودرو می شود. مثلا در سیستم تهویه 2 کاناله، راننده می تواند دمای محدوده خودش را متمایز از شاگرد تنظیم کند. مثلا دمای هوای خارج شده از سیستم تهویه شاگرد 20 درجه و دمای خارج شده از سیستم تهویه بخش راننده 14 درجه سانتی گراد باشد.

در خودروهای لوکس تر و گران قیمت تر، سیستم تهویه 3 و 4 کاناله نیز عرضه شده تا سرنشینان ردیف عقب نیز بتوانند دمای قسمت خود را به صورت اختصاصی تنظیم کنند.

وضعیت دریچه هوای سیستم تهویه و کولر خودرو

یک نکته مهم در استفاده از تهویه خودرو، وضعیت دریچه هوای واردشده به سیستم تهویه است. وضعیت دریچه هوای ورودی به سیستم تهویه مشخص می کند که هوای مورد نیاز برای تهویه از داخل کابین تهیه شود و یا از هوای اطراف خودرو تهیه شود. اگر دریچه بسته باشد هوای داخل کابین دوباره در چرخه سرمایش، به کار گرفته می شود و این بازچرخش هوا (Recycle) باعث می شود کمپرسور، انرژی کم تری برای خنک سازی مصرف کند و به این ترتیب، فشار کم تری به موتور خودرو وارد می شود.

در صورتی که دریچه ورود هوا بسته شود، مسیر ورودی سیستم تهویه از هوای کابین تغزیه می کند. این اتفاق در بعضی خودروها با فشردن دکمه AC/MAX می افتد. اگر این دریچه باز باشد، هوای ورودی از بیرون خودرو تامین می شود. در این حالت هوای جدید وارد شده رطوبت بیشتری نسبت به هوای کابین داشته و فعالیت سیستم تهویه به منظور کم کردن رطوبت بیشتر می شود.

بهترین زمان برای روشن کردن کولر خودرو

تا حالا با خود فکر کرده اید که چه زمانی و در چه حالتی کولر خودرو را روشن کنید بهتر است؟ با فشردن دکمه AC برای روشن کردن کولر، در واقع به کمپرسور کولر دستور می دهید که با استفاده از تسمه که با نیروی موتور به گردش در می آید، حرکت کند و برای خنک کردن، گاز کولر را در مدار بچرخاند. پس به این نتیجه رسیدیم که روشن کردن کولر یک بار اضافه روی دوش موتور می گذارد.

پس برای روشن کردن کولر بهتر است دور موتور رو کم کنید یا توقف کنید که فشار وارد شده به موتور به حداقل برسد.

در خودروهای دنده ای می توانید با گرفتن کلاچ، دور موتور را کاهش دهید. اگر هم با خودروی اتوماتیک رانندگی می کنید، گیربکس را روی حالت تیچ ترونیک بگذارید و با سبک کردن دنده، دور موتور را کاهش دهید. اگر هم این کار از حوصله تان خارج بود، پا را از روی پدال گاز بردارید تا فشار کاهش پیدا کند.

شارژ گاز کولر خودرو

شارژ کولر خودرو

با شروع فصل گرم سال، عبارت شارژ کولر در بیشتر تعمیرگاه ها به چشم می خورد. شارژ کولر در حقیقت پر کردن ظرفیت مخزن سرد کننده است. مثل روغن موتور که بعد از مدتی استفاده کمتر می شود، این گاز هم بعد از مدتی کاهش می یابد. البته اگر حجم کاهش گاز کولر قابل توجه باشد، نشان از نشتی در شلنگ های کولر دارد.

در میان گازهای کولر، گاز R-134a بهتر از فیون است.

نوشته: میلاد میرعابدینی

حرفه ای برانیم/ این عادت های غلط در رانندگی را ترک کنید!

طرز کار و عیب یابی بخاری و کولر خودرو

نکاتی برای استفاده صحیح از کولر خودرو

فن کندانسور چیست؟/ نشانه های خرابی فن کندانسور تهویه مطبوع

دیدگاه خود را بنویسید

کیوسک مطبوعاتی